Presidenti Bujar Nishani, i cili nuk e ka fshehur ambicien për një mandat të dytë në krye të shtetit, është i ftuar në studion e Tonight Ilva Tare, në një intervistë për të gjithë përvojën e tij 5 vjeçare në krye të shtetit.
Nishani tha se fjalimi i djeshëm i kryeministrit Edi Rama përpara ushtarakëve ishte i padenjë dhe ndodh për herë të parë në 25 vite.
Gjatë intervistës, Presidenti theksoi se Gjykata Kushtetuese ka dërguar dy variantei përkthimit të ligjit të Vettingut në Komisionin e Venecias.
Nëse varianti i parë ishte në rregull, tha Presidenti, nuk kishte pse dërgohej edhe një variant i dytë. Ai tha se përgjegjësitë duhet të dalin për këtë.
Gjatë intervistës, Nishani tha për herë të parë se fitimet nga kanabisi gjatë këtij viti janë 2 miliardë euro dhe këtë sipas tij e kishte siguruar nga informacionet zyrtare.
Intervista minutë pas minute:
Tare: Bilanci i mandatit të parë në kërkim të mandatit të dytë. Një mandat i dytë, një rikthim në polikë?
Nishani: Kjo nuk duhet parë si artikulim i një qëndrimi të veçantë. Nuk e kam konsideruar asnjëherë si konflikt qëndrimet institucionale. Natyrisht mos përputhshmëria e qëndrimeve të Qeverisë apo Parlamentit, kjo nuk do të thotë se ka konflikt. Prandaj janë institucionet e ndara. Presidenti jo domosdoshmërish mund të niset nga ideja e të pasurit të konfliktit, por në reagim e qëndrimeve që ka institucioni në raport me çështjet. Unë jam edhe disa muaj në detyrë. Besoj se do të jenë interesantë. Janë zgjedhjet dhe duhet të monitorojmë procesin zgjedhor dhe të urojmë fituesit. Presidenti ka një rol të rëndësishëm monitorues.
Takimi me shefin e CIA-s në Tiranë
Tare: Jeni takuar me shefin e CIA-s. Për çfarë diskutuat?
Nishani: Ishte takim shumë i rëndësishëm dhe miqësor. Ishte hera e parë që takoja një personalitet kaq të lartë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Për sa i takon proceseve që lidhen me garantimin e sigurisë. Shqipëria është angazhuar në ruajtjen e stabilitetit rajonal, ku Shqipëria ka rol të rëndësishëm, çka edhe në takimin e sotëm morëm vlerësime të veçanta dhe në sfidat që janë evidente që ka të bëjë me grupet terroriste. Shqipëria ka qenë e prekur nga fenomeni i luftëtarëve të huaj. Vizita e drejtorit të CIA-s, ishte një tregues i fortë dhe sinjal i fortë i partneritetit të ngushtë dhe të bashkëpunimit që ka Shqipëria me SHBA për ruajtjen e sigurisë dhe paqes dhe ruajtjen e demokracisë.
Tare: Institucionet shqiptare kanë bashkëpunuar mirë?
Nishani: Bashkëpunimi nuk është gjithmonë i të njëjtit standard. Në shumicën dërmuese të rasteve që kanë të bëjnë me luftën kundër terrorizimit, bashkëpunimi midis institucioneve ka qenë shumë i mirë.
Tare: 104 vjet shtet. Kemi institucione të besueshme?
Nishani: Shqipëria ka eksperienca nga më të ndryshmet dhe nëse krahasohemi me atë çka kemi pasur, arritjet janë të jashtëzakonshme. Nëse e krahasojmë me atë çka meritojnë shqiptarët, apo me potencialet që ka shoqëria shqiptare, duhet të ishim shumë herë më të konsoliduar. Unë i vlerësoj arritjet në këto 25 vitet e fundit. Ajo që është sfida jonë është se si do të jetë e nesërmja. Ka shumë gjëra për të diskutuar por ka edhe shumë e shumë gjëra për t’u implementuar. Këtu duhet të ngulemi fort për të qenë të suksesshme në kohën që rrjedh.
Nishani: 28 Nëntori është festa e vetme kombëtare
Tare: Klasa politike ka festuar të ndara festat kombëtare. A tregon kjo mungesë serioziteti të shtetit?
Nishani: 28 Nëntori është festa e vetme kombëtare. Ka kontributin historik, angazhimin historik të disa gjeneratave dhe të shqiptarëve pavarësisht se ku jetojnë, brenda Shqipërisë politike apo në rajon. Të gjithë kanë kontributin e tyre. Unë mendoj se nuk mund të ketë konkurim të 28 Nëntorit me asnjë eveniment tjetër qoftë edhe i 29 Nëntorit që unë e kam respektuar si një datë zyrtare e sanksionuar në ligj dhe Presidenti pavarësisht pikëpamjeve që mund të ketë. Këtë e kam bërë nisur nga respekti që kam për konceptin e shtetit dhe për mënyrën se si imazhi i institucioneve duhet ruajtur. E kam gjetur të paargumentuar nga autoritetet e larta të bojkotohet 28 Nëntori.
Vitin e shkuar është bojkotuar nga e gjithë qeveria që nga Kryeministri dhe me radhë. Nuk e mendoja që Kryeministri të bojkotonte festën kombëtare. Për sa i takon 29 Nëntorit, ne duhet që të kemi një moment nderimi të rezistencës antifashiste. Sot Evropa e ka një datë që është ajo e 8 majit. Argumentet e dhëna deri më sot qoftë nga historianë dhe shpesh edhe nga politikanë që marrin se kur u largua gjermani i fundit, nuk është argument që i jep vërtetësi debatit.
Është qartazi 29 Nëntori është importuar nga Jugosllavia si një datë e unifikimit të Shqipërisë me Jugosllavinë. Më pas, komunizmi u përdor për të shuar 28 Nëntorin dhe për të identifikuar vetëm një të parë që ishte partia. Është krejt e panevojshme të diskutojmë se kur është larguar gjermani i fundit. Është e vërtetë që ne kemi pasur rezistencë antifashiste. Forca kryesore që u përshtat më vonë dhe që mori pushtetin pas luftës. Unë mendoj se duhet të sillemi nga modeli evropian.
Tare: Mendoni për 8 Majin?
Nishani: Unë mendoj se kjo është nga Evropa. Edhe në Shqipëri është pranuar nga historia e shkuar se Shqipëria nuk ka pasur luftë frontale. Edhe partizanët ishin një luftë guerile. Është momenti t’i hyhet një debati pa pasione ideologjike. Ne duhet që atë moment të rezistencës antifashiste, duhet ta konkurrojmë në modelin dhe kulturën evropiane. Të jetë në një datë konsensuale.
Nishani: Më shumë se sa historianët kanë qenë të angazhuar historianët politikanë. Nëse janë të angazhuar politikisht e kanë të vështirë të mbetet sipas standardeve. Ne sot kemi një ligj për Arsimin e Lartë që e përjashtoi institucionin e Shkencës dhe jemi aktualisht në vakum. Historia jonë duhet shkruar dhe jo rishkruar sepse nuk është shkruar siç duhet.
Tare: Për sa i përket vizitës së kreut të CIA-s, janë diskutuar zgjedhjet në Maqedoni?
Nishani: Jo.
Nishani: Nuk është normale që një kryeministër të bëjë artikulime kundër një force tjetër politike përballë ushtarakëve.
(Deklarata e Ramës tek ushtarakët )
Tare: Kthehemi tek Forcat e Armatosura…
Nishani: Ndoqa dje një aktivitet. Mendoj se ishte i paduhura fjalimi i Kryeministrit përballë njerëzve me uniformë të ketë artikulime të tilla. Ndodh për herë të parë në 25 vite në Shqipëri. Lufta politike është e lejuar, por jo përpara njerëzve me uniformë.
Nuk mundet kurrsesi që në takimet me njerëzit me uniformë, posaçërisht me Forcat e Armatosura të kemi artikulime politike. Lufta politike është e lejuar, por FA janë të depolitizuara por askush nuk mund t’i provokojë dhe t’u japë atyre mesazhe politike, çka mund të bëhet në Parlament dhe atje ku është e lejuar.
Tare: Çfarë ishte provokim?
Nishani: Unë mendoj se duhet të kishte reagime. Nëse bëhet rishikim i mesazheve nuk është normale që një Kryeministër apo ministër të bëjë artikulime kundër një force tjetër. Kjo nuk është e lejuar nga Kushtetuta të ndodhë në aulën e njerëzve me uniformë. Ata njerëz vihen në situatë të vështirë, pasi janë mësuar me ligjin dhe Kushtetutën. Ata janë për t’i shërbyer vendit dhe nuk janë aty për t’i shërbyer një partie politike dhe për të urryer një tjetër.
Tare: Kryeministri premtoi rritje page.
Nishani: E vlerësoj dhe e përshëndes.
Tare: Keni pasur shqetësime nga ushtarakët?
Nishani: Nuk më pëlqeu dhe më shqetësoi.
Tare: Çfarë ndodhi me Shefin e Shtabit. Ju e refuzuat?
Nishani: Do të kishte qenë e udhës të ndiqej e njëjta praktikë siç ndodhi përpara 3 vitesh kur qeveria erdhi dhe u konsultua për Jeronim Bazon. E pranova si propozim atëherë dhe më pas paraqitën propozimin tjetër dhe unë pranova për Gjeneral Bazon. Ky propozim mungoi dhe kjo konsultë mungoi. Do të kishim evituar një diskutim publik që nuk është i shëndetshëm. Shefi i Shtabit është një figurë e lartë. Për shkak të eksperiencës që unë kam pasur nga bashkëpunimi i këtyre 3 viteve nuk e kam vlerësuar që ai të jetë edhe për një mandat tjetër në këtë detyrë për shkak se Kushtetuta parashikon disa kritere që nuk janë zbatuar.
Tare: Cilat janë kriteret?
Nishani: Ka munguar informacioni. Ai konsiderohet këshilltari i parë i Presidentit. Kam kërkuar informacione në vijimësi për një sërë dokumentesh që kanë të bëjnë me hartimin e strategjive, të strukturave, planifikimit të objekteve.
Tare: Nga burime pranë mazhorancës, ka informuar një herë në javë dhe më pas në një herë në muaj.
Nishani: Nëse bëhet fjalë për komunikatën nuk është informacion. E kemi fjalën për çështje të rëndësishme. Në lidhje me rrëzimin e helikopterit ka ardhur nga Ministri i Mbrojtjes. Është një aksident i veçuar. Ka të bëjë me platformën e sigurisë së mbrojtjes dhe një çështje thelbësore që ka të bëjë me pronat e ushtrisë, që Kushtetuta kërkon me çdo kusht dhënien e lejes nga Presidenti.
Tare: Kjo është e rëndë…
Nishani: Janë shprehur rezervat dhe nuk ka pasur përgjigje. Përgjigjja e Presidenti është rrëzimi i zt. Bazos. Cilat janë perceptimet apo angazhimet, kjo është çështje personale. Duhet të kishte konsultime. Do të preferoja të mos kish pasur një çështje publike për të diskutuar.
Tare: çfarë prisni të ndodhë…do ta refuzoni
Nishani: Përgjigja përfundimtare i është dhënë gjeneral Bazos.
Buxheti për Ministrinë e Mbrojtjes
Tare: Buxheti i Ministrisë së Mbrojtjes, duhet ta ketë 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto. Këtë vit është shifra më e ulët. Keni një koment?
Nishani: Anëtarësimi në NATO ka qenë një nga arritjet më madhore. Sot Shqipëria gëzon mundësi të mëdha për të garantuar sigurinë dhe lirinë. Kjo nuk mund të bëhet falas, Shqipëri duhet të bëjë përpjekjet e saj. Ka një detyrim nga NATO, por ne kemi marrë dakordësinë që ta shtrijmë ecurinë e rritjes së buxhetit për mbrojtjen në periudhë disavjeçare.Duhet të përmbushim këtë detyrim.Ky kalkulim është bërë për të pasur parasysh që FA të arrijnë nivelin e kërkuar. Duke mos pasur këtë mbështjetje financiare nuk mund të kesh këtë performancë. Në vend që të ecim, ne kemi rënë këtë vit 0.75%. Është e papranueshme.
Tare: Si e prek buxheti performancën?
Nishani: Asgjë nuk mund të zhvillohet vetëm me resurse njerëzore. Nuk mund të arrijë asnjë nivel të përformancës dhe detyrimeve që ka.
Tare: Po armatoset Greqia dhe Kroacia.
Nishani: Jo vetëm Kroacia dhe Greqia, por Serbia është duke shpenzuar para për mbrojtjen. Siguria nuk është falas dhe nuk është e garantuar asnjëherë.
Tare: Strategjia ushtarake, keni thënë që është kopje e PD?
Nishani: Nuk kam pasur një koment të tillë, e kam mbështetur. Duhet të vinte më përpara për tu diskutuar.Nuk mund të përjashtohet asnjë aktor.
Tare: Keni bërë presion për rritjen e buxhetit të mbrojtjes?
Fundi i bashkëbisedimit
Nishani:Nuk kam bërë presion. Presidenti ka një zë në hartimin e buxhetit për mbrojtjen. Ne duhet të respektojmë angazhimet e shteit shqiptar. Shteti nuk është pronë e një qeverie të caktuar.
Kërkesa e Presidencës për shtesë në buxhet
Tare: U ankuat dhe për buxhetin e Presidencës, morët gjysmën që kërkuat.
Nishani: Vlerësoj reflektimin e Kuvendit.10 milion lekë për të pasur një sistem të tejkalimit të emergjencës nuk është kërkesë e tepërt. Fakti që është aprovuar nga Komisioni e vlerësoj. Kërkesa tjetër ka qenë për zgjedhjet.
Marrëdhënia me kryeministrin Rama
Tare: Si i keni marrëdhëniet me Kryeministrin?
Nishani: Institucionale. Në çdo rast që qeveria dhe parlamenti ka nevojë për angazhimin ligjor të Presidentit nuk do të mungojë dhe nuk ka munguar.Nëse janë 20 ligje të rrëzuara janë 500 të tjera të miratuara.
Tare: Akuzat e Ramës për ndjekje të axhendës së PD.
Nishani: Është akuzë politike që e ka bërë kur ka ardhur në detyrë për të krijuar përceptimin fals që ky institucion duhet mennjanuar për faktin se nuk është institucion në kontrollin e qeverisë.
Tare: Ka pasur përputhje të axhendave tuaja me PD. Ligji për mbetjet, parku.
Nishani: Çështja e ndërtimit tek Parku nuk ka të bëjë me ligjet që kanë rënë ndesh me Kushtetutën. Natyrisht që mund të ketë përputhshmëri me opozitën, ka qëlluar që është PD. Lidhur me parkun, ka qenë qëndrim publik i Presidentit në përgjigje të një interesi të qytetarëve. Presidenti nuk ka bërë ndonjë gjynah të madh që ka pritur në zyrë qytetarët për ti dëgjuar. Për këtë akt Presidenti u anatemua. Individët që e kundërshtun kanë qenë dhe kundërshtarë të opozitës. Nëse fryma e tyre është përputhur me PD nuk është ndonjë herezi. Nuk e inspirova unë protestën, nuk kërkova takimin, por nuk mund të injorojë kërkesën. Ndërtimi i parkut tek liqeni është në rendin e ditës të një prej institucioneve shumë të rëndësishme të Kombeve të Bashkuara.
President për një mandat të dytë? Nëse jo, ku?
Tare: Rikthim në politikën aktive?
Nishani: Qeveria thotë se unë kam qenë, nuk jam larguar nga PD. Nuk kam asnjë projekt, mandati ende është një mandat që ka mjaft kohë për të dhënë kontribute deri në korrikun e vitit të ardhshëm. Është gatishmëria për të marrë një mandat të dytë. Kam dëgjuar thashetheme kafenesh.
Tare: Do merrni postin e kreut të PD?
Nishani: Është qesharake, PD e ka kryetarin. Është një shans për PD që ka një kryetar si zoti Basha. Reflekton pozitivitet, ka goxha eksperiencë në një moshë jo shumë të madhe. PD është e rëndësishme për vendin ashtu si PS.Nuk ka asnjë lidhje dhe asnjë bazë ngritja e hipotezave të tilla.
Tare: Ka një përceptim se zyrtarët që punojnë në Presidencë janë familjarë, apo përfaqësues të PD?
Nishani: Janë disa individë që kanë qenë të angazhuar në administratën e PD kur ka qenë në pushtet.Cilat janë bindjet e brendshme unë nuk mund të ndërhyj.Nuk e di kush është i atashuar as me të majtën dhe as me të djathtën. Njerëzit që kanë qenë të angazhuar dhe kanë eksperienca janë të rëndësishëm.
Tare: Mandati i dytë, duhen 84 vota. Ku e keni besimin se mund të mbështetteni përveçse nga PD?
Nishani: Nuk lidhet me besimin dhe dëshirën time. Jam bërë President me mbështetjen dhe propozimin e PD dhe LSI. Duke qenë i bindur se i kam shërbyer interesit publik dhe intersave të vendit gjatë këtij mandati, kam deklaruar gatishmërinë që nëse shumica në parlament do të gjykojë për një mandat të dytë unë kam deklaruar gatishmërinë për të vijuar. Vendimi do të jetë i deputetëve.Besimin që mu dha në 2012 mendoj se e kam justifikuar duke punuar dhe shërbyer për interesin publik. Do kishte qenë shumë më problem nëse Presidenti do të ishte një kukull e qeverisë.
Tare: Jeni në kontakte, keni dijeni për votat e LSI?
Nishani: Jo.
Tare: Nëse nuk realizohet kjo, çfarë do të bëni?
Nishani: Nuk mund të investohem në fushë tjetër. Unë jam investuar në politikë.Nuk kam ndërmend të tërhiqem në një shpellë, politika është pasioni im por nuk bëhet vetëm në kuadrin e një partie.Votimi dhe zgjedhja ime si President ishte reflektim dhe i disa rrethanave.
Tare: Nëse do ketë nevojë PD për ju do ti bashkoheni?
Nishani: Mbetet për tu parë.Asgjë nuk përjashtohet.Nuk jam investuar në fushën e biznesit, në shkencë, në art apo kulturë.
Tare: Çfarë mund të bëjë një President?
Nishani: Nuk e shoh veten të konkuroj për një post administrativ. Njerëzit në media japin kontribute të mëdha në opinionin publik, demokracia të jep të gjitha mundësitë.Do varet nga rrethanat.
Tare: Zgjedhjet?
Nishani: Uroj të ndodhë më e mira për Shqipërinë.
Ligji i mbetjeve
Tare: Ligji i mbetjeve ju e kthyet me argumentin se ishte në kundërshtim me ligjin evropian. Zyra ka sjell që është në përputhje…
Nishani: Ligji nuk vjen më tek Presidenti. Nuk kam ndonjë reagim nga Komisioni. Nëse ka, kjo do të thotë se ligji është amenduar. Nëse nuk do të kishte pasur të drejtë Presidenti, do ta kishte miratuar Parlamenti.
Tare: Edhe ligji i 2011-s që e rrëzoi Rama ishte në përputhje.
Nishani: Nuk e kam parë. Ka dy direktiva, majftueshmëria dhe distanca. Mjaftueshmëria e detyron që çdo vend të riciklojë mbetjet e tij. fakti që në vend riciklohen vetëm 17%.
Ka edhe një qëndrim tjetër institucional nga morali i asaj që unë kam bërë sepse kam dekretuar referendumin. Unë në kundërshtim me interesin politik të asaj partie që thuhet se jam pranë saj.
Nishani: Gjykata Kushtetuese ka dërguar dy variante përkthimi në Venecias për Vettingun
Tare: Reforma në drejtësi zt.President ka pasur një angazhim të madh. Dua të ndalem në disa aspekte…Ju kaluat në heshtje ligjet emergjente. Pse zgjodhët të flisnit me heshtje.
Nishani: Reforma nuk mund të bëhet në kushte emergjente, sepse është një reformë delikate sepse kërkon krijimin e institucioneve të reja, do ta shtrijë implementimin në disa vite dhe do të shtrijë ndikimin në 5 dekada. Po u bë me urgjencë bëhen gabime.
Në rastet e ligjeve i kam shpjeguar pse i kam kaluar në heshtje. Ligje të tilla duan konsensus. Për mua është kusht për demokracinë. Po i referohem adresimit që bëri Obama në fjalimin e fundit në Greqi. E citoj: Demokracia për definicion do të thotë që ti nuk i merr dot të gjitha ato që dëshiron. Që do të thotë përfshirje dhe kompromis. Unë i besoj zt. Obama.
Për mua është domosdoshmëri të kemi konsensus. Ndryshimet kushtetuese me konsensus janë garanci që të jenë funksionale. Së dyti, ndryshimet kushtetuese por edhe ndryshimet e ligjeve i hapin rrugë reformës në drejtësi, krijojnë një sërë institucionesh. Ne kemi bërë një reformë kushtetuese që ka prekur sistemin politik në Shqipëri, sepse ka prekur balancat e pushteteve. Janë një sërë kompetencash të Parlamentit i kanë kaluar qeverisë dhe të Presidentit i kanë kaluar qeverisë. Pritet për t’u parë se si ky ekuilibër i ri do të funksionojë.
Ligji i Vettingut që përveç pjesës që nuk është arritur me konsensus, ka pasur një tendencë për të denigruar institucionin e Presidenti, sepse i kërkohej Presidentit të përmbushte disa afate ligjore që ishte e pamundur nga ana e Presidentit. Referimi i këtyre afateve në ligj nuk i bëhej në hyrje të fuqi të ligjit, por i referohej Kushtetutës që hyri në fuqi të Kushtetutës në korrik.
I kërkohej Presidentit që deri në mesin e shtatorit të përmbushte disa detyrime që ligji kishte paraparë dhe që nuk realizoheshin para mesit të tetorit. Situata të tilla që vendosin Presidentin në pozicione jo normale, përveç pjesës tjetër që vë një sërë institucionesh për të kontrolluar Prokurorinë.
Nuk arrij të kuptoj dot se si agjencia e inteligjencës së policisë, do të kontrollojë integritetin e prokurorëve dhe gjyqtarëve. Do ta fusë procesin në një ngërç.
Tare: Flasim për një strukturë ekzistuese…ka rezultuar problematike, inefikase. Ata kërkuan ndryshim thelbësor. Ajo çfarë juve duhet t’u bënte më bashkëpunues. Nuk mund të jepnit më shumë bashkëpunim? Ligjin e Vettingut e kaluat në heshtje..
Nishani: Nuk mund të fillonte zbatimi i ligjit pa hyrë në fuqi pasi u atakua në Gjykatën Kushtetuese. Nuk ka asgjë të programuar.
Tare: Nuk e dekretuat…
Nishani: E votoi mazhoranca atëherë ku ajo mendoi se duhet votuar. Presidenti ishte i pari në tetor të 2014-s që inicioi procesin e reformës në drejtësi. E kam bërë në koordinim me Komisionin Evropian dhe menjëherë pas kësaj, Presidenti u përjashtua plotësisht. Gjykim sovran i Parlamentit, qeverisë, nuk kam asnjë merak. Nëse Presidenti do të përfshihej do të kishte dhënë kontribute pozitive në ndihmë të reformës. Problemi më i madh është mungesa e besimit mes palëve.
Nga njëra anë qeveria thotë se duhet të bëjmë reformën në drejtësi për të luftuar korrupsionit, nga ana tjetër opozita thotë se qeveria kërkon që nëpërmjet këtyre mekanizmave që do të kontrollojë, të emërojë militantët e tij në mënyrë që t’i shpëtojë ndëshkueshmërisë për aferat korruptive që ajo sot po bën. Kemi dy pretendime palësh që janë në të drejtën e tyre dhe në këtë mënyrë duhet të shkohet drejt konsensusit. Unë besoj që u gjet konsensusi për ndryshimet kushtetuese.
Tare: KE e vuri kusht Vettingun për negociatat…
Nishani: Konsensusi është i arritshëm pastaj të gjitha të tjerat do të jenë më efiçente.
Tare: A ishte konsensus i sinqertë ai i korrikut?
Nishani: Kemi aprovuar një ligj të posaçëm për të pastruar parlamentin nga rekordet kriminale dhe kjo nuk do të thotë se i gjithë parlamenti ynë është i inkriminuar. Jam tërësisht kundër atyre që mendojnë se të gjithë politikanët shqiptarë janë të gjithë të inkriminuar. Atje ka njerëz me dinjitet dhe karrierë të gjatë.
Ama mbërritëm në këtë derexhe që të miratojmë një ligj të posaçëm, për deputetë me rekorde kriminale, qofshin ata të hetuar të na futen në Parlament dhe të kërkojmë që të dalin nga Parlamenti. Se sa e shëndetshme është që këta njerëz me rekorde kriminale kanë interes për reformën në drejtësi, më mirë ta gjykojë publiku. Unë besoj se qëndrimi i lidershipit ishte pro reformës.
Tare: Lu tha se Presidenti kishte disa vërejtje për Vettingut por nuk kishte shkelje kushtetuese
Nishani: Unë se kam dëgjuar ambasadorin. Ajo që unë kam shprehur ka qenë shumë e thjeshtë. Unë nuk do ta çoj në Gjykatën Kushtetuese. Presidenti kishte pranuar që t’i hiqej e drejta për të gjykuar kushtetutshmërinë e këtyre ligjeve. Është Gjykata Kushtetuese ajo që do të vendosë.
Tare: Venecia me sa është informuar do të ketë një opinion pozitiv.
Nishani: Kjo është çështje e Gjykatës Kushtetuese. Jo në të gjitha pikat i drejtohet Venecias. Për disa çështje është e qartë vet. Di që Gjykata Kushtetuese i është adresuar për disa çështje. Gjykimi nga ana e Gjykatës Kushtetuese nuk sjell asgjë të pashëndetshme. Nuk ka asgjë të keqe që Gjykata Kushtetuese t’i rregullojë. Të gjithë ata që bëjnë gjykime paraprake dëmtojnë procesin dhe vënë Gjykatën Kushtetuese para presionit publik.
Tare: Lu flet për të frikësuar që po përpiqen ta bllokojnë, duke shpikur histori me përkthime… A po përpiqet PD ta pengojë zbatimin e Vettingut?
Nishani: Unë nuk mundem dhe nuk do të lejoja të bëja gjykimin as ndaj partive politike dhe as ndaj ambasadorëve të huaj. Presidenti është strikt, për të cilat jam i detyruar por edhe në kulturën politike për t’i respektuar. Në rastin e Ligjit, Gjykata Kushtetuese ka dërguar në Venecia dy variante. Venecia ka afishuar dy variantet e përkthimit.
Kjo është e vërtetë dhe nuk po e sajojmë. Kush e ka bërë gabimin? Mbetet për t’u parë dhe nuk është e vështirë. Dimë që i vetmi institucion ligjor është Drejtoria e Përkthimeve pranë Ministrisë së Drejtësisë. Nuk e di nëse janë përkthyer nga përkthyesit zyrtar. Janë njerëz me eksperiencë që punojnë për dokumentet zyrtare. Ka një praktikë të vazhdueshme.
Tare: Cilado qoftë tregon mungesë serioziteti të Gjykatës Kushtetuese
Nishani: Keni të drejtë këtu. Mbetet për t’u sqaruar.
Tare: Duke dashur të mos themi për manipulime….
Nishani: Po konfirmoj një fakt. Jemi njohur që Gjykata Kushtetuese ka dërguar një variant para disa kohësh dhe ka ridërguar një variant të dytë. Nëse s’do të kishte gabime pse duhej dërguar.
Vettingu në Shqipëri do të bëhet, duhet bërë dhe duhet të fillojë sa më parë. Procesi të bazohet në një legjislacion transparent, të garantojë pavarësi. Në këtë kontekst jam i bindur që Vettingu do të zhvillohet dhe shqiptarët janë të interesuar për proces të shëndetshëm.
Tare: A janë në konflikt interesi anëtarët e Gjykatës Kushtetuese?
Nishani: Kjo është një pyetje që i është drejtuar Komisionit të Venecias.
Tare: Reforma në drejtësi, roli i Ambasadorëve. Pati deklarata që u shqetësuan për cenimin e sovranitetit.
Nishani: Është angazhim miqësor. Reformat do të na i bëjnë shqiptarët, por asistenca e tyre është e mirëpritur. Nuk është hera e parë. Por në fund të fundit nuk janë Ambasadorët ata që do të bëjnë shtetin shqiptar dhe as që kanë përgjegjësi për dështimet. Janë politikanët shqiptarë, intelektualët, ekonomistët, biznesmenët, artistët, janë shqiptarët që do menaxhojnë jetën e tyre.
Tare: KLD do të shkrihet. Në mbledhjen e fundit transferoi dy gjyqtarë që kishin lidhje me dy anëtarë të KLD.
Nishani: Ne çuam në Strasburg famijarë të qeverisë dhe nuk e konsideruam konflikt interesi. Çështja e gjyqtarëve nuk kishte konflikt interesi, të afërmit u larguan dhe nuk ishin prezent. Ka marrë vendin ai që ka marrë më shumë vota. Presidenti është i përjashtuar nga votimi.
Tare: KLD transferoi 6 gjyqtarë në Gjykatën e Apelit. Tre vjet për të plotësuar këto vende bosh.
Nishani: Është një rast ku mund të shohim konfliktin e institucioneve. Parlamenti dhe qeveria sapo erdhën u fokusuan tek kontrolli i KLD. Ndërprenë mantatet e anëtarëve, nuk kishte ndodhur kurrë më parë. Synonin ta fusnin në ngërç institucional dhe në fakt u arrit për njëfarë kohe. Nuk arrinte KLD të plotësonte këto vakanca. Kushtetuesja e gjeti antikushtetues ndërprerjen e mandateve, parlamenti nuk i riktheu në detyrë. Synimi ishte për të futur në ngërç KLD, qëllim i pastër politik.
Tare: Edhe Ina Rama nuk u emërua.
Nishani: E futëm në rendin e ditës por nuk u votua.
Tare: Komisioni për vlerësimet e gjyqtarëve, si u emëruan gjyqtarët pa kaluar në këtë komision?
Nishani: Nuk është kriter ndalues që nëse nuk është nënkryetari nuk mund të mblidhet. Në Këtë situatë KLD ju referua ligjit të organeve kolegjiale, një ligj konkurues në ligjin për KLD. Kur nuk është nënkryetari e drejton anëtari më i vjetër.
Tare: Ka pretendime se në këtë mbledhje ju nxitët që ligji për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve të çohet në gjykatë.
Nishani: Nuk mund ta kërkoja unë këtë. Njëri nga anëtarët e KLD paraqiti shqetësimin. U kam thënë që kush ka rezerva të shkojë në Kushtetuese. Gjyqtarët kanë kapacitetet e tyre për të vlerësuar se çfarë do të bëjnë në aspektin kushtetues dhe legal. Është debat i stisur, shterpë për konsum të ditës. Kjo vjen për një arsye, gjatë gjithë këtyre viteve nuk arritën të vinin nën kontrollin e plotë KLD. Jo se është pronë e Presidentit, në shumë raste Presidenti ka dalë në minorancë.
Tare: Ka të frikësuar në sistem?
Nishani: Patjetër, kanë frikë nga gjykimet dhe hakmarrja politike.
Tare: Po nga pasuria?
Nishani: Ata që kanë pasuri të paligjshme duhet të jenë të shqetësuar.
Tare: Institucionet e reja e kanë larguar politikën nga vendimmarrja.
Nishani: Njëra palë pretendon këtë, tjetra të kundërtën. Unë besoj që SHBA dhe BE mbështetin reformën në drejtësi. Nuk besoj se janë të përfshirë në debatin politik të palëve. Presidenti nuk merr në analizë deklaratat e trupit diplomatik dhe askujt. Pretendimet e palëve kanë vetëm një derë për tu adresuar, gjykata Kushtetuese. Ka dy ligje, vettingu dhe statusi i gjyqtarëve dhe prokurorëve.
Nishani: Fitimi nga kanabisi këtë vit 2 miliardë euro, çështja serioze
Tare: Optimist për hapjen e negociatave?
Nishani: Nuk shikoj se është një situatë për të festuar por as për ta dramatizuar. Ka një vlerësim pozitiv të një progresi të përgjithshëm. Shqipëria e ka merituar prej kohësh hapjen e negociatave.Palët politike duhet të gjejnë konsensus, të bëjnë kompromis.Askush nuk mund të marrë të gjitha që dëshiron, oreksi mund të jetë shumë i madh por kjo është demokracia.
Tare: Jo gjithmonë konsensusi është zgjidhja më e mirë, ndryshimet kushtetuse të 2008?
Nishani: Nuk mendoj se solli ndonjë problematikë. ka vende plot që Presidentin e zgjedhin me shumicë të thjeshtë.Presidenti ka vlerë kur vendi ka një krizë të madhe.
Tare: E realizuar ndonjëherë gjatë mandatit tuaj?
Nishani: Ka pasur, por nuk ka pasur krizë të fortë që të duhej ndërhyrje.Për vettingun u them palëve të dëgjojnë çfarë tha Merkel, progresraporti i BEL. Intetgrimi nuk është domen i një partie të caktuar politike.Procesi i integrimit është një proces që do kërkonte një kompromis të madh, do marrë shumë kohë dhe kërkon sakrifica politike. Këto duhet ti bëjnë të gjitha palët.Kjo bëhet përmes arritjes së kompromisit.Kam parë që nga dy krahët e politikës ka përgjegjshmëri në momente të caktuara.
Tare: Prokuroria, konflikti me ILDKPI.
Nishani: I kam ndjekur vetëm nga media.Nuk kam informacion.Prokuroria është një institucion investigues dhe hetues, nuk mund ti fshihen dokumentat që kërkon. Prokuroria ngre hetimin nuk përcakton fajësi.Duhet respektuar vendimi i gjykatës.
Tare: Kanabisi?
Nishani: Thirra mbledhjen e Këshillit të Sigurisë Kombëtare. Informacionet që vinë tek Presidenti tregojnë se mesatarisht është një përfitim për këtë vit prej 2 miliard eurosh nga trafikimi i lëndëve narkotike.Informacionet që vinë informacione zyrtare të shtetit shqiptar.Është ekonomi e zezë.Nëse dikush mendon që nuk duhet të alarmohemi sepse kjo mund të kthehet në pjesë të debatit politik, kjo nuk funksionon tek unë. Ne buxhetin e kemi 5 miliard dollarë.
Tare: E ka policia e shtetit këtë informacion?
Nishani: Nuk e di. Nëse në 2008-2009 sasia e deklaruar zyrtarisht nga autoritetet italiane e kanabisit të sekuestruar ishte 1.6 ton në vit, tani kemi 3-4 ton në javë. Kjo do analizë. Duhet të ulemi dhe të tregojmë paltformë dhe aksion konkret. Situata është serioze.Nishani nuk ka tagër për tu përfshirë.Nuk kam ndërmend të ul zërin dhe jo e jo të shuaj zërin institucional.
Tare: Reforma zgjedhore?
Nishani: Kjo është çështje që i takon Parlamentit, e ka detyrim.Kam shpallur datën e zgjedhjeve.Ditën e premte hidhet shorti për zgjedhjen e anëtarëve të rinj të kolegjit zgjedhor.Gjithësecili duhet të bëjë detyrën e tij.
