Nga Federico Rampini, Corriere della Sera
Historia është një shenjë e keqe, vetëm disa orë para samitit të Alaskës. Pavarësisht nga të gjitha veçoritë e këtij samiti dhe dy figurave kryesore, ka një konstante: janë rusët ata që dalin më shpesh fitimtarë nga këto lloj takimesh. Vladimir Putin krenohet me një rekord personal vërtet shqetësues: ai ka mashtruar, manipuluar dhe tallur katër presidentë amerikanë. Shanset që Trump t’i japë fund kësaj serie të gjatë sonte janë, realisht, shumë të pakta. Edhe duke lënë mënjanë kufizimet e tij personale.
Disa ditë më parë, kujtova samitet më katastrofike në histori. Në Jaltë në vitin 1945, një Franklin Roosevelt i sëmurë nuk arriti të kuptonte komplotet e Josef Stalinit, të cilat së shpejti do të impononin regjime shtypëse në gjysmën e Evropës. Në vitin 1960, një samit Eisenhower-Hrushov dështoi për shkak të rrëzimit të një aeroplani spiun amerikan të kapur mbi Bashkimin Sovjetik. Në vitin 1961, vetë Hrushovi e vuri John Kennedyn në telashe serioze, duke e bërë atë të dukej si një fillestar i papërvojë.
Historia e çështjes është e gjatë, por dua të shtoj dy raste më të fundit dhe më të rëndësishme, sepse ato përfshijnë vetë Putinin, i cili së shpejti do të shfaqet në Anchorage.
Më 16 qershor 2001, pasi e takoi, kjo është ajo që tha George W. Bush për të: “E pashë në sy, e gjeta të drejtpërdrejtë dhe të sinqertë. E ndjeva shpirtin e tij.” Vetë Bush Jr. u dallua në vitin 2008 për reagimin e tij të shurdhër dhe jokonsistent ndaj aktit të parë të luftës që sinjalizonte ekspansionizmin rus nën udhëheqjen e Putinit: lufta në Gjeorgji. Putini e pa nënvlerësimin dhe dobësinë e Amerikës në vitin 2008 si një shenjë – e para nga shumë – se Amerika po e linte të lirë të sulmonte fqinjët e saj pa u ndëshkuar, brenda “sferës së saj të ndikimit”.
Presidenti i dytë që u bë qesharak ishte Barack Obama. Më 26 mars 2012, në një samit shumëpalësh në Korenë e Jugut, Obama u takua me njeriun e kashtës së Putinit, Dmitry Medvedev (të cilin shefi i tij e kishte zgjedhur president për të anashkaluar një raund para se të kandidonte përsëri, ndërsa ai “e degradoi” veten në kryeministër duke ruajtur në fakt të gjitha pushtetet e tij). Duke besuar se mikrofoni i tij ishte i fikur, Obama u rrëfye: “Pas zgjedhjeve, do të kem më shumë fleksibilitet për të negociuar me ju”. Mesazhi ishte i qartë: Duhet të bëj sikur i kënaq votuesit e mi, por sapo të fitoj një mandat të dytë, do t’i plotësoj kërkesat tuaja. Obama ra pretekst i një Medvedevi pro-perëndimor, i cili duhet të përkëdhelet, pa e kuptuar se ai ishte thjesht një zëvendësues për udhëheqësin e vërtetë. Menjëherë pas kësaj, Putini u kthye në detyrë, pushtoi dhe aneksoi Krimenë. Edhe një herë: sanksione të buta nga Obama, të cilat Moska i interpretoi si një dritë jeshile për agresion të ardhshëm.
Në një tjetër samit në Shën Petersburg (G-20 i vitit 2013), vetë Obama besonte se mund ta trajtonte Putinin dhe Rusinë e tij si një “fuqi rajonale”, një llogaritje e gabuar dhe një gafë që e poshtëroi pa nevojë Carin, duke e hidhëruar atë pa e dobësuar. Në të vërtetë, Putini do të shfrytëzonte gabimet e Obamës në Siri, “vija e kuqe” e famshme mbi armët kimike e kërcënuar, por që nuk u zbatua kurrë kundër Assadit. Kam përmendur tashmë dy samitet më të fundit, të dy katastrofikë: Trump-Putin në Helsinki 2017, me udhëheqësin rus që i “shpjegonte” politikën e jashtme amerikane bashkëbiseduesit të tij; Biden-Putin në Gjenevë 2021, me amerikanët tashmë në një gjendje konfuzioni. Duhet mbajtur mend gjithashtu se Biden, ose më saktë ekipi i tij i politikës së jashtme (që kur ai ishte një president i “autorizuar”), është shënuar nga vonesa, hezitime dhe kontradikta gjatë gjithë menaxhimit të tij të luftës në Ukrainë. Oferta fillestare ndaj Zelensky-t për ta lënë të ikte në mërgim para përparimit të parë rus. Njoftimi i përsëritur se Amerika ose NATO nuk do të hynin kurrë, kurrë, drejtpërdrejt në konflikt (i ligjshëm dhe në të njëjtën kohë një dritë jeshile për Putinin). Furnizimet vazhdimisht të pamjaftueshme me armë, të shoqëruara me kufizime të ashpra në përdorimin e tyre. Sanksionet si sitë: do të jetë e nevojshme të pritet që Trump të kërcënojë Amerikën me një supertarifë prej 50% kundër Indisë nëse ajo vazhdon të blejë naftë ruse, një masë që administrata Biden nuk e kishte marrë kurrë në konsideratë. Prandaj, precedentët historikë janë të pafavorshëm për një rezultat të suksesshëm nga samiti i Anchorage.
Shanset e Putinit mund të përmirësohen më tej nga ndjenja e besimit të tepërt të Trump, e freskët nga një seri suksesesh si negociator: marrëveshje tregtare të favorshme (tarifa unilaterale pa hakmarrje) me Mbretërinë e Bashkuar, Bashkimin Evropian, Japoninë dhe Korenë e Jugut; armëpushime ose armëpushime midis Indisë dhe Pakistanit, Tajlandës dhe Kamboxhias, Kongos dhe Ruandës, Armenisë dhe Azerbajxhanit. Këto të fundit kanë ushqyer ambiciet e Trump për një Çmim Nobel për Paqen dhe kanë fryrë vetëvlerësimin e tij në lidhje me aftësitë e tij negociuese. Përtej kufizimeve të mëdha të Trump, pasi lejoi veten të manipulohej nga Putini në Helsinki tetë vjet më parë, fakti mbetet se sukseset historike të Rusisë në samite i tejkalojnë shumë mangësitë e këtij apo atij udhëheqësi amerikan. Si mund të shpjegohet shprehja “Rusët janë më të mirë”? Asimetria do të kërkonte një analizë të plotë të dy sistemeve politike të krahasuara. Shkurt, një president amerikan është “i shpërqendruar” nga shumë përparësi të tjera; politika e jashtme në përgjithësi nuk është në ballë të shqetësimeve të tij (Jalta 1945 ishte një përjashtim, jo rregull). Ndërsa një diktator rus mund të stërvitet në një mënyrë shumë më ekskluzive dhe të fokusuar, ndeshja kundër kundërshtarit të tij mund të përqendrojë të gjithë energjinë dhe vëmendjen e tij. Një faktor tjetër në këtë asimetri është fakti se në demokraci, përçarjet e brendshme gjithmonë i japin një pjesë të madhe të mbështetjes armikut të jashtëm. Për shembull, në këtë fazë, gjysma e Amerikës po “mbështet” që Trump të dalë nga samiti i Alaskës me kocka të thyera, dhe po e thonë këtë hapur: në media, në klasën politike. E njëjta gjë vlente edhe për Bidenin, Obamën dhe Bushin. Në Rusi, kushdo që shpreson që Putini të humbasë po e mban për vete. Në planin afatgjatë, faktorë të tjerë kanë rëndësi. Në garën sistemike midis dy superfuqive që nga viti 1945, hendeku në pasuri dhe mirëqenie ka favorizuar tërësisht Shtetet e Bashkuara. Kjo është qetësuese në shumë mënyra: pikërisht sepse në demokraci autokritika është e vazhdueshme dhe mospajtimi është i ngulitur, ne priremi të jemi pesimistë për veten tonë dhe të humbasim nga sytë “pamjen e përgjithshme”. Megjithatë, kjo superioritet sistemik gjithashtu tenton të nxisë vetëbesimin e tepërt: pikërisht ajo ndjenjë e të qenit në krye të klasës është fija e përbashkët që në mënyrë paradoksale bashkon shumë gabime të bëra vitet e fundit nga Bush, Obama, Trump dhe Biden.
