Politika shqiptare tashmë është “fair”

Nga Shpëtim Luku

Kohë më parë, kur Partia Demokratike e drejtuar nga Sali Berisha nënshkroi një memorandum bashkëpunimi me Partinë e Lirisë të Ilir Metës, ndjeva se më në fund politika shqiptare kishte hyrë në fazën e saj më “fair”, jo në kuptimin e pastërtisë morale, por në kuptimin e qartësisë dhe sinqeritetit të pozicioneve politike.

Për shumë vite me radhë, Ilir Meta luajti një rol politik të dyfishtë: i pozicionuar si më i majtë se të majtët, ai arrinte të rrëmbejë vota nga elektorati i majtë, vetëm për t’i transferuar më pas ato vota në mënyrë të tërthortë drejt të djathtës, konkretisht Sali Berishës. Ky ishte një devijim i pastër i vullnetit elektoral, një mekanizëm për të çorientuar votuesin përmes një retorike të majtë, por një praktike të djathtë.

Analisti Ymer Minxhozi e ka përshkruar me një figuracion të goditur këtë sjellje: “Ilir Meta i ngjan atij shoferit që ndez sinjalin majtas, por merr kthesën djathtas.” Kjo metaforë përmblidhte me saktësi gjithë filozofinë politike të Ilir Metës në dy dekadat e fundit. Por ajo çka ndryshoi, ishte legalizimi i kësaj praktike: bashkëpunimi me PD-në tashmë nuk është më një lojë prapaskene, por një marrëveshje e nënshkruar publikisht. Maska ra. Shoferi tashmë nuk mban më sinjal.

Zgjedhjet e fundit treguan pasojat e kësaj sinqeriteti të vonuar: Partia e Lirisë mori vetëm 8 mijë vota në Tiranë, por siguroi tre mandate deputetësh, përmes një formule elektorale që shpërblen koalicionet, por që nuk fsheh dot dobësinë reale të forcës politike të Ilir Metës. Ajo që më parë dukej si peshë elektorale, u shfaq si sajesë taktike.

Nga ana tjetër, edhe në kampin demokrat, gjërat janë bërë më “fair”. Sali Berisha, ndonëse më parë kishte premtuar largim, nuk largohet. Tashmë nuk ka më përpjekje për të kamufluar qëllimin e tij për të qëndruar në krye të PD-së. Dhe ai as që përpiqet më ta mohojë këtë qëndrim. Më mirë kështu. Sepse çdo aktor politik duhet të kalkulojë objektivat e veta në funksion të realiteteve, jo të iluzioneve.

Demokratët nuk kanë më arsye të harxhojnë frymë kot duke i kërkuar liderit të tyre tërheqjen. Asnjë analizë, asnjë presion publik apo ndërkombëtar nuk do ta ndryshojë këtë fakt. Prandaj, forcat e reja politike që synojnë zgjerim elektoral duhet ta përfshijnë Berishën si faktor në llogaritjet e tyre. Po kështu edhe mazhoranca qeverisëse duhet ta ketë të qartë se opozita që ka përballë është e njëjta që ka patur që nga viti 2013 — me të njëjtën fytyrë, me të njëjtin stil, me të njëjtën frymë.

Kjo është një politikë më “fair” — jo sepse është më e drejtë apo më e ndershme, por sepse është më transparente. Tani çdo gjë është në dritë të diellit, dhe zgjedhësit e dinë më mirë se çfarë po zgjedhin. Në një klimë ku hipokrizia ka qenë standard, ndoshta qartësia është një hap përpara.