Nga Blendi Kajsiu
Prej kohësh gazeta pranë qeverisë e kanë akuzuar SPAK-un se e ka futur në krizë qeverisjen socialiste duke dhunuar kufijtë e ndarjes së pushteteve. Në shumë nga këto qarqe mediatike si arrestimi i Veliajt edhe pezullimi i Ballukut janë kriza qeverisëse të shkaktuara nga SPAK dhe në shkelje të kushtetutës dhe të drejtave të njeriut.
Natyrisht që ka një të vërtete në këto argumente, sidomos po ti referohemi afateve të gjata të paraburgimit qoftë për kryebashkiakun Veliaj qoftë për ish Presidentin Meta.
SPAK ende nuk ka kuptuar që çdo ditë më shumë që Erjon Veliaj kalon në paraburgim pa u gjykuar është një disfatë dhe jo një triumf i drejtësisë së re. E njëjta gjë vlen edhe për ish Presidentin Meta ku SPAK duket se ka vendosur që ai të konsumojë burgosjen përpara gjykimit.
E megjithatë krizat aktuale të qeverisjes socialiste mund të ishin zgjidhur shumë thjeshtë nëse në politikën tonë do ish vendosur standarti i dorëheqjes së figurave politike kur përballen me akuza të rënda, siç janë korrupsioni apo abuzimi me detyrën.
Ky në fakt ishte sugjerimi i gazetarit Bolino në rastin e Belinda Ballukut që do çbllokonte qeversjen qendrore. E njëjta llogjikë vlen edhe për rastin e kryebashkiakut Erjon Veliaj që nëpërmjet dorëheqjes do cbllokonte qeverisjen e Tiranës dhe gjithashtu do rrëzonte justifikimin e SPAK për një paraburgim që po teprohet çdo ditë e më shumë.
Atëherë përse nuk zbatohet ky standart në politikën tonë? Dorëheqja nga posti nuk është aspak pranim i fajësisë. Përkundrazi është një akt politik që tregon se i akuzuari ka aq besim tek pafajësia e tij sa është i gatëshëm të përballet me drejtësinë, jo nga pozitat e pushtetit, por nga pozitat e një qytetari të thjeshtë.
Është pikërisht transformimi në qytetar të thjeshtë ajo që i tmerron më shumë se çdo gjë politikanët tanë, majtas dhe djathtas. Nuk është thjesht një tmerr psikologjik. Nuk është thjesht frika ndaj mungesës së pushtetit, përfilljes, famës apo njohjes publike ndaj të cilave kanë krijuar varësi psikologjike dhe ekonomike.
Është një frikë më e thellë, më ekzistenciale që buron nga fakti se në Shqipëri nuk ka aktivitet më të rrezikshëm se të jesh një qytetar i thjeshtë. Mund të jesh kriminel, trafikant apo kontrabandist ama shteti ynë nuk të trajton më keq se një qytetar të thjeshtë.
Ky është një realitet që politikanët tanë e njohin shumë mirë sepse e kanë krijuar vetë. Shteti, administrata publike dhe institucionet tona janë ndërtuar për të shtypur, shpërfillur dhe për ta zhveshur nga dinjiteti njerëzor qytetarin e thjeshtë.
Ai që nuk ka njohje personale në administratë, ai që nuk është person publik, ai që nuk ka pushtet ekonomik, mediatik apo politik, është specia më e rrezikuar, e dhunuar dhe e nëpërkëmbur në vendin tonë, sidomos në marrdhëniet me shtetin.
Zëri i tij nuk dëgjohet edhe kur bërtet dhe çirret. Hallin e tij nuk e qan askush edhe kur është mëse i drejtë. Mjafton të shikosh protestat e minatorëve, bujqëve apo të naftëtarëve që humbasin në faqet e mediave tona të cilat merren kryesisht me hallet e Ramës, Veliajt, Ballukut apo Berishës.
Dhunimi, injorimi dhe nëpërkëmbja e qytetarit të thjeshtë nga shteti shqiptar nuk është një fenomen i rastësishëm. Është mënyra se si shteti ynë e transformon individin nga qytetar në hallexhi dhe për pasojë në klient të njërës apo tjetrës parti, i njërit apo tjetrit politikan që i zgjidh hallin që duhet ta zgjidhte shteti me institucionet e tij.
Këtë sistem politikanët tanë e njohin mirë sepse e kanë prodhuar dhe perfeksionuar vetë. Ata më mirë se çdokush e kuptojnë tmerrin e të qenurit qytetar i thjeshtë, sidomos kur ulesh nga lartësitë e pushtetit.
Ata e dinë mirë se drejtësia është shumë më e ashpër, shumë më shpërfillëse me qytetarin e thjeshtë se me politikanin e njohur e aq më shumë me atë që ka ende pushtet.
Ndaj nuk është rastësi që Veliaj dhe Balluku nuk japin dorëheqje. Aq më pak ëshë për tu çuditur që Berisha luftoi me mish e shpirt për të qenë kryetar i përjetëshëm i PD-së, jo për të fituar zgjedhjet, por për tu përballur me SPAK nga pozitat e kryetarit të opozitës.
Ata e dinë mirë se nuk ka realitet më të dhimbëshëm se ai i qytetarit të thjeshtë në Shqipëri. Ndaj kanë krijuar një realitet paralel për veten e tyre.
Ata kanë shkollat e tyre private ku i çojnë fëmijët, dhe jo shkollat publike ku mësojnë fëmijët e qytetarëve të thjeshtë. Ata kanë spitalet e tyre private dhe jo spitalet publike ku lëngon qytetari i thjeshtë.
Ata kanë edhe mediat e tyre që qajnë hallet e politikanëve dhe biznesmenëve por jo të qytetarit të thjeshtë. Ata tashmë kanë edhe drejtësinë e tyre që vepron më shpejt dhe me më shumë standarte se drejtësia kërrmill ku zvarritet qytetari i thjeshtë.
Për të gjitha këto arësye dorëheqja nga pushteti, në çdo nivel, është një akt i frikëshëm për ata që duan të jetojnë në Shqipëri. Nuk është çudi që ata pak politikanë që e kanë bërë, siç ishte Fatos Nano, emigruan në perëndim, ku shteti nuk garanton vetëm dinjitetin e atyre që kanë pushtet.
Kjo mendoj se është arësyeja temelore se përse dorëheqja nga çdo lloj pushteti është kaq e vështirë në Shqipëri. Ajo rrezikon të të degdisë nga bota e dikushit tek shkretëtira e askushit të cilin shteti dhe shoqëria jonë vetëm e nëpërkëmb dhe e shpërfill.
Këtë e kuptojnë shumë mirë të gjithë analistët, politikanët dhe qytetarët shqiptar. Nuk është rastësi që pakkush në sferën tonë publike, majtas apo djathats, e përmend dorëheqjen si një standart të natyrshëm demokratik për zgjidhjen e krizave institucionale.
Në realitetin që ka krijuar politika shqiptare kalimi nga bota e dikushit në ferrin askushit është më i vështirë se kalimi nga kjo botë në tjetrën. Në këto kushte dorëheqja bëhet një akt po aq i pamendueshëm sa vetvrasja.
