Nga Peter Tase
http://foreignpolicynews.org/2019/03/16/a-malaise-in-south-east-europe/
Republika e Shqipërisë, kombi më i varfër në Evropën Juglindore, ka fituar një reputacion famëkeq për elitat e saj korruptive dhe të pasura politike, udhëheqësit e paaftë të qeverisë dhe për mungesën e një strategjie pragmatike në zbatimin e politikës së jashtme dhe mbrojtjen e interesave të saj rajonalë ekonomik. Si një vend ballkanik me përmasat e Merilendit, shoqëria agrare e Shqipërisë me një ekonomi të pazhvilluar dhe gri ka humbur një numër mundësish gjatë tre dekadave të fundit që mund të kishin shkaktuar ambiciet industriale të Tiranës dhe siguruan një rritje konstante ekonomike. Ndërsa ka shumë pengesa që kontribuojnë në stanjacion të vendit, gjatë dyzet viteve të fundit në kapacitetet e tij të ndryshme në shërbimin publik, Presidenti Ilir Meta ka demonstruar një udhëheqje të dobët në zbatimin e Politikës së Jashtme të Shqipërisë dhe marrëdhëniet e saj me Azerbajxhanin si burrë shteti ka treguar një paaftësi të tmerrshme për të forcuar diplomacinë presidenciale dhe mbi të gjitha shtrëngon institucionet demokratike të vendit të tij. Paraardhësi i tij, Presidenti Bujar NISHANI, ka punuar shumë për të ndërtuar një diplomacinë presidenciale, një traditë e re që nuk ngrihet nga zoti Meta, legjitimiteti kushtetues i të cilit po shkatërron ndërsa miqtë e tij dhe rusofilet po dëmtojnë partneritetin strategjik Tiranë-Baku. Ndërsa bota po ballafaqohet me forca të reja shkatërruese dhe institucionet e Bashkimit Evropian po zhvillohen vazhdimisht, Z. Meta dhe ekipi i tij i këshilltarëve diplomatikë janë të ngadalshëm për t’u përshtatur në përputhje me rrethanat, kreu i shtetit i Shqipërisë bën udhëtime të shtrenjta në Uashington, Londër dhe Mynih të angazhuar në diplomacinë pa ndonjë axhendë të paracaktuar dhe as ndonjë përfitim të prekshëm ekonomik për vendin e tij, pasi populli shqiptar është viktimë e rritjes së pabarazisë në të ardhura që po vonon aspiratat e tyre të integrimit të plotë evropian, ëndrrat progresive dhe zbehjen e shpresave të tyre.
Më 7 mars 2019, Presidenti Meta udhëtoi deri në Londër për t’u takuar me Sir Alan Xhejms Carter Duncan, Ministri Britanik i Shtetit për Evropën dhe Amerikën dhe gjithashtu u takua me Xhorxh Robertson, Ish Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s. Për më tepër Z. Meta shkoi për të vizituar djalin dhe vajzën e tij duke studiuar në një shkollë private prestigjioze në periferi ekskluzive të Londrës, ku kreu i shtetit të Shqipërisë dhe bashkëshortja e tij Monika Kryemadhi shpenzojnë një pjesë të konsiderueshme të pasurisë së tyre të grumbulluar përmes ryshfeteve të paligjshme, shfrytëzimit të burimet natyrore të vendit dhe hapjen e hapave të mëdha të rezervave të arit nga Thesari Kombëtar mbi njëzet vjet më parë. [2]
Ndërsa Z. Meta është hapur kundër migrimit masiv të familjeve shqiptare drejt Evropës dhe ka dënuar ikjen kolosale të trurit që e ka zhytur vendin në kaos social, stagnimin ekonomik – duke e bërë Shqipërinë një nga vendet evropiane me një njohuri të ulët dhe performancë të kapitalit njerëzor ( duke u bërë një nga vendet më pak të zgjuara) në botë – nuk ka asnjë autoritet moral për t’i trajtuar këto çështje për sa kohë që familja e tij, bijtë dhe bijat e këshilltarëve të tij të afërt diplomatikë janë jashtë vendit dhe i copëtojnë frytet e botës së industrializuar, me shembull.
Megjithatë, nivelet më të varfra të “kapitalit të njohurisë” të Tiranës reflektohen brenda rrethit të ngushtë të këshilltarëve të Z. Meta dhe gjatë udhëtimeve të tij luksoze jashtë vendit, pasi rrënimi i tij nuk arrin të përqafojë ritmin e paqartë të lidhjes globale dhe të njohë dobësitë e diplomacisë multilaterale. Gjatë tridhjetë viteve të fundit, shqiptarët kanë vuajtur nga një elitë shumë korruptive politike dhe potenciali i tyre është i margjinalizuar nga sigurimi i përfitimeve që rrjedhin nga angazhimi global dhe politika efektive e jashtme.
Më 19 shkurt 2019, z. Meta pati një takim në Berlin me homologun e tij gjerman, Frank-Walter Steinmeier, diskutimi i tyre u fokusua në bashkëpunimin e shkëlqyeshëm ekonomik dypalësh dhe ndihmën e Berlinit drejt forcimit të institucioneve demokratike të Tiranës. Megjithatë, zoti Meta nuk përmendi interesin e Shqipërisë për të pritur në territorin e saj zhvillimin e një fabrike të re auto gjigante për markat Volkswagen; ky i fundit po konsideron hapjen e një fabrike të re në Ballkan dhe Shqipëria është një nga opsionet e mundshme. [3]
Për më tepër, gjatë vizitës së tij në Gjermani, z. Meta mbajti një fjalim kryesor në Konferencën Vjetore të Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme të Gjermanisë, ku përsëri ai nuk arriti të angazhohej në kontakt të drejtpërdrejtë me udhëheqësit kryesorë të Industrisë Automobilistike Gjermane. [4]
Më 15 shkurt 2019, z. Meta kërkoi dhe mbajti një takim me Presidentin e Armenisë, z. Armen Sarkissian, në periferi të Konferencës së Sigurisë së Mynihut. Ky takim zhvillohet pikërisht një muaj para vizitës së zotit Meta në Baku, si kreu i shtetit shqiptar, i ftuar nga Qeveria e Azerbajxhanit për të dhënë një deklaratë hyrëse në Forumin VII Global Baku. Aktualisht Shqipëria gëzon një bashkëpunim të fortë ekonomik me Republikën e Azerbajxhanit; projekti i energjisë kontinentale i Gazsjellësit Trans Adriatik (TAP) ka zhvilluar ekonominë kombëtare të Shqipërisë dhe ka forcuar konkurrencën e saj të punës. Nga ana tjetër, Tirana ka ruajtur një heshtje biblike kur është fjala për denoncimin e krimeve kundër njerëzimit të kryer nga Forcat e Armatosura Armene në territorin sovran të Azerbajxhanit (duke përfshirë Republikën Autonome të Nakhçivanit). Projekti TAP ka përmirësuar sektorin e infrastrukturës së Shqipërisë dhe rajonit të Ballkanit. Sipas Përfaqësuesit TAP dhe ZKF Yalçin Aliyev; “Programi i Investimeve Shoqërore dhe Mjedisit i TAP (SEI) arrin në më shumë se 14 milionë euro. Projektet fokusohen në katër fusha: Cilësia e jetës së komuniteteve lokale, me theks në rehabilitimin e shkollës; Ngritja e kapaciteteve në sektorët relevantë për komunitetet e kaluara nga TAP; Mjetet e jetesës, me theks në nismat në bujqësi; Donacionet dhe reagimet emergjente “. Për më tepër, zhvillimi i Muzeut Gjon Mili në qytetin e Korçës është një investim prej rreth 425,000 euro dhe është pjesë e programit të investimeve sociale dhe mjedisore të TAP-it (SEI). Takimi i Presidentit Meta me homologun e tij armen është dëshmi për një politikë të jashtme kaotike dhe interesave të panjohura që vetëm bashkëpunëtorët e tij të ngushtë mund ta dinë. Presidenti shqiptar duhet të ketë përqendruar të gjitha energjitë e tij për të organizuar një takim dypalësh me Zëvendëspresidentin e SHBA-së, Mike Pence ose Kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve Nancy Pelosi, duke njohur retorikën e tepërt të Tiranës drejt Uashingtonit dhe Brukselit.
Pavarësisht nga lidershipi i vërtetë i paraardhësit të tij në forcimin e dialogut strategjik Tiranë-Baku, zoti Meta filloi kontaktet bilaterale të nivelit të lartë me Jerevan për herë të parë në pothuajse tre dekada të tranzicionit demokratik në Shqipëri. Si kreu i lartë i Shqipërisë, zoti Meta duhet të kishte qenë më i kujdesshëm në takimin me përfaqësuesit e Armenisë duke e ditur se Jerevani ka pushtuar, për më shumë se tridhjetë vjet, njëzet përqind të territorit sovran të Azerbajxhanit dhe nuk respekton sundimin ndërkombëtar të ligjit dhe ka shkeli në mënyrë të përsëritur katër rezoluta të Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Një partneritet i ngushtë me Armeninë do të ishte një goditje e rëndë ndaj interesave strategjike të Shqipërisë si një anëtar i Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut, duke ditur se Jerevani është thellësisht i lidhur me Teheranin dhe Moskën. Megjithatë, koha do të zbulojë atë që qëndron nën Samitin e parë Meta-Sarkissian dhe synimet e vërteta të kreut të shtetit të Shqipërisë. Siç dikur ish-nënpresidenti Joe Biden tha: “Në një botë të globalizuar, nuk ka linjë të ndritshme midis politikës së jashtme dhe asaj të brendshme. Ajo që ndodh në shtëpi ndikon në aftësinë tonë për të qëndruar të angazhuar në botë. “Pavarësisht nga afërsia gjeografike, dy vendet, Shqipëria dhe Armenia ndajnë vetëm një grusht afektesh kulturore, ekonomike dhe politike. Ish-Presidenti Bujar Nishani ka shfrytëzuar në mënyrë të matur dhe legjitime një dialog të ngushtë dhe bashkëpunim strategjik me Republikën e Azerbajxhanit, duke pritur në Tiranë Kryetarja e Parlamentit të Azerbajxhanit z. Ogtay Asadov, (Shtator 2012), një vizitë e ndjekur nga Zëvendëskryetari i Parlamentit Azerbajxhan Hon. Bahar Muradova, i cili mbërriti në Shqipëri më 5 tetor 2012 për të marrë pjesë në seancën e Asamblesë Parlamentare të OSBE-së. Duket se Z. Meta mund të ketë fshehur interesa në Jerevan ose është aksionar i një kompanie lustruese diamanti të kryeqytetit armene me operacione në Afrikë, duke ditur se presidenti shqiptar gëzon pushime të ëmbla në rezidencën e tij të Afrikës së Jugut, përveç pasurisë së tij masive të fshehur në brigjet e Britanisë së Madhe dhe Evropës. Ndërsa populli shqiptar mund ta konstatojë me ngut, politika e brendshme e kalbur e inkurajuar nga kakistokracia më e keqe e Evropës, po ndikon në mënyrë dramatike politikën e jashtme të Tiranës dhe rrezikon bashkëpunimin e Shqipërisë me partnerët e saj historikë, edhe më shumë tani që çifti Meta-Kryemadhi ka ding dong në duart e tyre të drejta ari torta me sfungjer në të majtën e tyre. Shpresa mbetet e lartë që gjysma e dytë e mandatit të tij presidencial Ilir Meta nuk do ta tradhëtojë partneritetin e ngushtë Tiranë-Baku, të shmangë ndikimin e keq të këshilltarëve diplomatikë të padurueshëm presidencialë dhe me siguri të përmbahen duke lënë Shqipërinë në një baltë. [6]
