NATO u bën thirrje talibanëve: Mundësoni evakuim të sigurt dhe të rregullt të të huajve dhe afganëve

Aleanca Veri-atlantike (NATO) i ka bërë thirrje talibanëve që të lehtësojnë evakuimin “e sigurt dhe të rregullt” të të huajve dhe afganëve që kanë leje për t’u larguar nga Afganistani, pas raportimeve se disa njerëz kanë vështirësi që të arrijnë në aeroportin e Kabulit.

“U bëjmë thirrje atyre që kanë autoritet në Afganistan që të respektojnë dhe lehtësojnë largimin e tyre të sigurt dhe të rregullt, përfshirë edhe përmes Aeroportit Hamid Karzai në Kabul”, thanë 30 anëtarët e NATO-s përmes një deklarate të përbashkët më 20 gusht, pasi mbajtën një mbledhje urgjente.

“Ndërsa operacionet e evakuimit po vazhdojnë, ne do të ruajmë koordinimin tonë të ngushtë përmes mjeteve ushtarake të aleatëve” në aeroport, thuhet në deklaratë.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg u tha ministrave të jashtëm, që morën pjesë në takim, se “sfida kryesore” për aleancën është që të sigurohen që njerëzit të arrijnë deri në aeroport, pasi ka raportime se militantët po përndjekin afganët që kanë punuar për NATO-n.

NATO-ja ka prezencë civile prej rreth 800 personash në Afganistan, ku përfshihen edhe shumë afganë, por nuk ka personel ushtarak në terren.

Megjithatë, mijëra ushtarë të Shteteve të Bashkuara dhe të aleatëve po vazhdojnë që ta mbrojnë aeroportin në Kabul dhe po koordinojnë evakuimet, që po pengohen nga shumë faktorë, që prej postblloqeve të ngritura nga talibanët e deri te problemet me dokumentacion.

Dymbëdhjetë persona janë vrarë në dhe përreth aeroportit që prej 15 gushtit, ka thënë NATO-ja dhe zyrtarët talibanë, pas raportimeve se luftëtarët talibanë po pengojnë afganët që të futen në aeroport.

NATO mbajti një takim virtual për të diskutuar përpjekjet për evakuim dhe për të diskutuar për marrëdhëniet në të ardhmen me talibanëve, teksa janë rritur raportimet se militantët po kryejnë vrasje në zonat që po kontrollojnë. Këto raportime kanë rritur shqetësimet se talibanët do të rikthejnë rregullat shtypëse që ishin në fuqi në kohën kur ky grup sundoi Afganistanin nga viti 1996 deri më 2001.

Në deklaratën e përbashkët të ministrave të jashtëm të anëtarëve të NATO-s u tha po ashtu se “ne jemi të bashkuar në shqetësimin tonë lidhur me ngjarjet e rënda në Afganistan dhe bëjmë thirrje që t’i jepet fund menjëherë dhunës. Ne po ashtu shprehim shqetësimin tonë të thellë lidhur me raportimet për shkeljet serioze të të drejtave të njeriut në mbarë Afganistanin”.

Pas takimit, Stoltenberg tha se “talibanët duhet të respektojnë të drejtat themelore të të gjithë qytetarëve afganë”.

Duke folur për shqetësimet se Afganistani mund të bëhet sërish strehë për ekstremistët, nën sundimin e talibanëve, Stoltenberg tha se aleanca “nuk do të lejojë terroristët të na kërcënojnë edhe njëherë ne nga Afganistani”.

Mposhtja e grupit terrorist Al-Kaida, që orkestroi sulmet terroriste të 11 shtatorit në SHBA dhe strehimi i terroristëve nga talibanët në Afganistan, ishte arsyeja kryesore e pushtimit të Afganistanit nga SHBA-ja më 2001, që rrëzoi nga pushteti talibanët.

Militantët talibanë kanë tentuar që të sigurojnë afganët dhe komunitetin ndërkombëtar, që prej se morën nën kontroll Kabulin më 15 gusht, se ata duan paqe dhe një qeveri gjithëpërfshirëse – brenda suazave të parimeve të Islamit. Po ashtu, ata janë zotuar se nuk do të hakmerren ndaj atyre që kanë punuar me forcat e huaja apo me qeverinë e kaluar.

Por, mijëra afganë, nga frika e talibanëve, po dynden drejt aeroportit në Kabul dhe po tentojnë që të ikin nga Afganistani përmes rrugëve tokësore.

Në një raport të publikuar nga Kombet e Bashkuara më 19 gusht u tha se personat që kanë punuar me forcat e SHBA-së, të NATO-s, por edhe me ish-qeverinë afgane, rrezikojnë të përballen me torturë dhe vrasje.

Ndërkaq, grupi për të drejtat e njeriut, Amnesty International ka thënë se talibanët kanë vrarë nëntë burra të komunitetit etnik Hazara pasi militantët muajin e kaluar morën nën kontroll provincën Ghazni, duke rritur shqetësimet se ky grup militant sunit, do të shënjestrojë minoritetet etnike dhe fetare në Afganistan.

Zyrtarët kanë thënë gjatë kësaj jave se rreth 10.000 qytetarë amerikanë janë ende në Kabul dhe presidenti amerikan, Joe Biden ka thënë se forcat amerikane do të qëndrojë në Kabul, edhe pas 31 gushtit – që është afati i fundit për tërheqjen e trupave – nëse është e nevojshme, derisa të evakuohen të gjithë amerikanët.

Ushtria amerikane ka evakuuar rreth 9.000 persona, ndërkaq NATO ka thënë se në përgjithësi mbi 18.000 persona janë larguar nga Kabuli. Mbi 6.000 persona, që janë ish-përkthyes për forcat e huaja, po presin që të evakuohen.

DEKLARATA E PLOTË
1. Ne, Ministrat e Jashtëm të NATO -s, u takuam sot për të diskutuar situatën e vështirë në Afganistan.

2. Ne jemi të bashkuar në shqetësimin tonë të thellë për ngjarjet e rënda në Afganistan dhe bëjmë thirrje për ndalimin e menjëhershëm të dhunës. Ne gjithashtu shprehim shqetësime të thella në lidhje me raportet e shkeljeve dhe abuzimeve serioze të të drejtave të njeriut në të gjithë Afganistanin. Ne pohojmë angazhimin tonë ndaj deklaratës së Këshillit të Sigurimit të OKB-së më 16 gusht dhe bëjmë thirrje për respektimin e normave dhe standardeve ndërkombëtare mbi të drejtat e njeriut dhe të drejtën humanitare ndërkombëtare në të gjitha rrethanat.

3. Detyra jonë e menjëhershme tani është të përmbushim angazhimet tona për të vazhduar evakuimin e sigurt të qytetarëve tanë, shtetasve të vendeve partnere dhe afganëve në rrezik, në veçanti atyre që kanë ndihmuar përpjekjet tona. Ne u bëjmë thirrje atyre që janë me autoritet në Afganistan të respektojnë dhe lehtësojnë largimin e tyre të sigurt dhe të rregullt, përfshirë përmes Aeroportit Ndërkombëtar Hamid Karzai në Kabul. Për sa kohë që operacionet e evakuimit vazhdojnë, ne do të ruajmë koordinimin tonë të ngushtë operacional përmes mjeteve ushtarake aleate në Aeroportin Ndërkombëtar Hamid Karzai.

4. Populli afgan meriton të jetojë në siguri, dinjitet dhe të ndërtojë mbi arritjet e rëndësishme politike, ekonomike dhe sociale që kanë bërë gjatë njëzet viteve të fundit. Ne qëndrojmë pranë aktorëve të shoqërisë civile të cilët duhet të jenë në gjendje të vazhdojnë të luajnë me siguri rolin e tyre domethënës në shoqërinë afgane. Ne u bëjmë thirrje të gjitha palëve në Afganistan të punojnë në mirëbesim për të krijuar një qeveri përfshirëse dhe përfaqësuese, përfshirë edhe me pjesëmarrjen kuptimplote të grave dhe grupeve të pakicave. Në rrethanat aktuale, NATO ka pezulluar çdo mbështetje për autoritetet afgane. Çdo qeveri e ardhshme afgane duhet t’i përmbahet detyrimeve ndërkombëtare të Afganistanit; mbrojtjen e të drejtave të njeriut të të gjithë afganëve, veçanërisht grave, fëmijëve dhe pakicave; mbështesin sundimin e ligjit; lejojnë qasje të papenguar humanitare; dhe të sigurohet që Afganistani të mos shërbejë më kurrë si një strehë e sigurt për terroristët.

5. Për njëzet vitet e fundit, ne u kemi mohuar me sukses terroristëve një strehë të sigurt në Afganistan nga e cila mund të nxisin sulme. Ne nuk do të lejojmë që asnjë terrorist të na kërcënojë. Ne mbetemi të përkushtuar për të luftuar terrorizmin me vendosmëri, vendosmëri dhe solidaritet.

6. Ne nderojmë shërbimin dhe sakrificën e të gjithë atyre që kanë punuar pa u lodhur gjatë njëzet viteve të fundit për të realizuar një të ardhme më të mirë për Afganistanin. Së bashku, ne do të reflektojmë plotësisht mbi angazhimin tonë në Afganistan dhe do të nxjerrim mësimet e nevojshme. Ne do të vazhdojmë të promovojmë Afganistanin e qëndrueshëm, të begatë që populli afgan meriton dhe të adresojmë pyetjet kritike me të cilat përballet Afganistani dhe rajoni, në të ardhmen e afërt dhe më gjerë, përfshirë përmes bashkëpunimit tonë me partnerët rajonalë dhe ndërkombëtarë, si Bashkimi Evropian dhe United Kombeve.

/b.h