Morali “i qepur” i shoqërisë shqiptare

Nga Lindida Arapi/DW
A.A. la të zgjedhurën e tij se nuk ishte e virgjër. Vajza të fshatit detyrohen të „rivirgjërohen“ për të kaluar provimin e natës së martesës. Deri kur do të vazhdojë shoqëria shqiptare të ushqejë vetë gënjeshtrën? O tempora o mores? Nga njëra anë vajza të reja që nxjerrin në ankand virgjërinë për të fituar sa më shumë para nga ofruesit meshkuj, – nga ana tjetër traum e trishtim të atyre vajzave që e kanë humbur virgjërinë e i tremben beqarisë së përjetshme apo dhunës familjare.

Nga njëra anë firma si Virginia Care që e „restaurojnë” virgjërinë për 60 euro në formën e një membrane artificiale, thjesht sa për t‘u lumturuar burrat që duan të ngrenë flamurin në tokën e pashkelur, – nga ana tjetër burra që ndajnë bashkëshorten, pas natës së parë, sepse në ҫarҫaf, për dreq, nuk u shfaq asnjë njollë gjaku. Para pak ditësh, një djalë shqiptar, A.A e ndërmori këtë hap, pasi vajza e përzgjedhur për grua nuk ishte e virgjër. Ai ndjehej i mashtruar!

Nëse vajza do të kërkonte falje, mund të kishte shans ribashkimi, sipas A.A. Një dramë e re shqiptare me fund të paditur, sepse djali tani kërcënohet me gjakmarrje nga familja e vajzës, që ndjehet e damkosur me njollën e turpit. Ndërsa vajza? Për atë nuk është thënë publikisht asgjë. E kjo heshtje flet më shumë!

Nëse nuk është dhunuar për turpin që i solli familjes, ajo ndoshta qan me orë e mbyllur në katër muret fatin e saj të keq. Shoqëria shqiptare ka shumë halle, debati publik ka emergjenca të tjera, e jo virgjërinë e vajzave, megjithatë kjo tabu e rrënjosur pashkulmërisht në vetëdijen e burrit shqiptar është ende burim dramash të reja e të vjetra, sidomos në zonat rurale. Sigurisht ҫdo djalë ka të drejtë të zgjedhë vajzën që dëshiron, edhe dëshira për t’u martuar me një vajzë, që nuk ka pasur marrëdhënie seksuale më parë, nuk është krim.

Sigurisht ҫdo vajzë ka të drejtë të qëndrojë e virgjër, nëse dëshiron që ta fillojë jetën seksuale me jetën martesore. Madje edhe në SHBA një tendencë e tillë nuk është aq e rrallë, si tek djemtë, ashtu edhe vajzat. Lëvizja „True Love Waits” e propagandoi që në vitet 90­të, askezën para martese, në emër të një dashurie më të madhe pas kurorëzimit.

Vajza si qelqi

Deri këtu jemi në zonën e gjelbër të tolerancës, deri këtu e tolerojnë njëri­tjetrin si ithtarët e virgjërisë, ata që e varin martesën nga njolla e gjakut në ҫarҫafë, ashtu edhe ata që e shohin himenin virgjëror, më shumë si pjesë të anatomisë së femrës, si apandesiti, e jo si kusht absolut për jetën në ҫift.

Hendeku mes dy botëve thellohet kur ithtarët e virgjërisë, – sigurisht ndër ta duhet të gjendet vetëm gjinia mashkullore – i lejojnë djalit lirinë e jetës seksuale, vetëm sepse është djalë, ndërsa vajzës, jo vetëm ia mohojnë atë, por e sanksionojnë me epitetet „e ҫnderuar”, „e përdalë”, „e përdorur”, si një mall që tani nuk ia vlen të blihet, se është „second hand”, nëse ajo ka guxuar të sfidojë këtë rregullore të pashkruar. „Kujdes! Vajza është si qelqi, po u thye nuk ngjitet më!”

“Kujdes! Vajza është si qelqi, po u thye nuk ngjitet më!” Këtë refren të përditshëm të rinisë sime, unë ende nuk e kam harruar, një refren që nganjëherë ka përcaktuar jetën ose vdekjen në shoqërinë shqiptare. E në vitet e pritjes derisa të „zgjidhesha”, nuk duhej të shkelja në dërrastë të kalbur, ndryshe nuk e plotësoja listën e kërkuar për martesë, ku virgjëria renditej e para në listë. Sa herë që më thyhen qelqe, ende edhe sot më duhet të mendoj për virgjërinë, për mitizimin që e ka shoqëruar atë në shekuj. Sa herë i gjen të përgjëruar burrat e letrave për virgjëreshat e dëlira, ato janë burim frymëzimi i përhershëm poezish.

Por nëse në antikitet, perëndeshat si Artemis dhe Athinaja konsideroheshin virgjëresha, kjo lidhej më shumë me rininë e përjetshme të tyre, se sa me paprekshmërinë. Glorifikimi i Virgjëreshës Marie në fenë e krishterë dhe i virgjërisë si shenjë e dashurisë që i jepet vetëm Zotit, e ktheu paprekshmërinë në një virtyt për femrën, në një standard të patjetërsueshëm për shekuj. Edhe në Islam e gjejmë mitizimin e virgjërisë, edhe aty vajzës i ndalohet seksi para martese.

Një mit që ka shkruar historinë shekullore të superioritetit mashkullor, i cili i kishte dhënë vetes edhe shpatën për ndëshkim edhe lapsin për të skicuar rolin e femrës, ndërsa femrave pa asgjë në duar, vetëm me fëmijën në gji, nuk u mbetej veҫ nënshtrimi e përmbushja e rolit të paracaktuar në mënyrë shembullore. Kushedi sa lotë, sa tragjedi, sa zemra të thyera, jetë të ҫuara në vetmi janë mbuluar nga pluhuri i harresës në shekuj vetëm për një cipë virgjërie! Kushedi sa lotë derdhen ende sot!

Zgjidhja e gënjeshtërt

Po ku ka një problem, siҫ dihet, kërkohet edhe zgjidhja, e pse të mos e kërkojnë një rrugëdalje edhe femrat që duan ta heqin qafe këtë pengesë që u pret rrugën e bashkëshortësisë, sipas motos: më mirë një gënjeshtër për një virgjëri që vlen vetëm një natë, se një jetë e ҫuar në hidhërim. Ka kaq vite që një pazar i heshtur bëhet nëpër klinikat shqiptare. Një pazar që sjell më shumë fitime në muajt e verës, kur kthehen djem të rinj emigrantë që duan të martohen me vajza shqiptare, virgjëresha të denja për të mos e lënë të vdesë traditën. Rivirgjërimi ose siҫ njihet në popull, „qepja” është një operacion i vogël që kushton pak krahasuar me „fitimin” e e madh që kanë këto vajza për një jetë të siguruar.

E në një shoqëri, ku emancipimi njihet më shumë si koncept i komunizmit që nxorri gruan në punë, dhe jo si pavarësim e pjekuri e vullnetit të lirë, ku sot ai shpesh thjeshtëzohet me lirinë e veshjes së minifundeve, femrat nuk gjejnë rrugën e protestës për t’u ҫliruar nga një traditë që i viktimizon, por zgjedhin finokërinë femërore, duke i vënë meshkujve, sipas kokës edhe festen. Megjithë debatet shoqërore për virgjërinë e femrës që nuk i përshtatet kohës sot, shumë meshkuj shqiptarë nuk e kapërcejnë dot kufirin që ka vendosur tradita shekullore.

Një kufi që është vendosur në familje herët në fëmijëri, që është forcuar në biseda shokësh për nusen e paprekur, që është ҫimentuar nga fjalët e nënave pëshpëritëse se nusen e duan të virgjër, duke harruar vajzërinë e vet, një kufi që është lëkundur në kohët e reja, sepse siҫ më tha një i afërm imi „të virgjërat mund t’i gjesh tani vetëm në 9­vjeҫare”, por prapë reziston, nuk është fshirë. Megjithatë kush kërkon gjen!

Edhe këta djem gjejnë virgjëresha duke përmbushur kështu ëndrrën e tyre, pavarësisht nëse virgjëria mund të jetë „e restauruar” nga mjeku, rëndësi ka gjaku, rëndësi ka që në opinion të thuhet se vajza u gjend e virgjër. O tempora o mores! Të martuarit me ri­virgjëreshë bëjnë mirë të mos zgjohen kurrë nga ëndrra, ka shumë gënjeshtra të ëmbla që na e rregullojnë jetën, kjo dihet.

Por djemtë e rinj duhet të vendosin një ditë: Ose të mos e mitizojnë virgjërinë si kusht për dinjitetin e vajzës që duan, ose të vazhdojnë të mbajnë gjallë moralin „e qepur” të shoqërisë shqiptare…. ata e dinë shumë më mirë se kushdo tjetër, kur vajzat e dashuruara i bëjnë zemrat e tyre të rrahin aq shpejt, se dashurinë mes të rinjve deri më sot nuk e ka ndalur kush.