Javën e kaluar, Monika Kryemadhi, ish-zonja e parë e Shqipërisë u rikthye fuqishëm në kryetitujt e vendit të saj, shkruan International Policy Digest.
Publikimi i dokumenteve që tregojnë se ajo ka bërë dhe ka marrë pagesa në vitin 2017 nga biznesmenë rusë të naftës me lidhje me Kremlinin, ka shkaktuar një debat të zjarrtë kombëtar për ndikimin e vazhdueshëm të Rusisë në Shqipëri dhe në Ballkan.
Në vend që të përpiqej të përgënjeshtronte akuzat kundër saj, Kryemadhi u përpoq të diskreditonte dhe gjoja të heshtte botimin që fillimisht publikoi dokumentet.
Lidhjet e dukshme të ish-zonjës së parë me interesat ruse dhe taktikat e mëvonshme që ajo përdori për t’i mbuluar ato janë vetëm shembulli i fundit i një modeli më të gjerë të ndikimit tinëzar në rritje të Rusisë, parave ruse dhe propagandës ruse në Ballkanin Perëndimor.
Pagesat që ka marrë Kryemadhi thuhet se janë bërë nga një kompani e kontrolluar nga Alexander Smuzikov dhe Alexander Kaplan. Smuzikov dhe Kaplan u zbuluan gjithashtu nga Reuters se ishin gjithashtu pas një kompanie të fshehtë britanike që ofertonte për të marrë përsipër distributorin kryesor maqedonas të naftës Makpetrol. Pasi u zbuluan identitetet e tyre, oferta e Smuzikov dhe Kaplan u bllokua nga autoritetet maqedonase.
Kryemadhi gjithashtu thuhet se ka bërë një pagesë për një kompani që kontrollohet nga Vitaly Savvin, një tjetër tregtar rus i naftës dhe ish-partner biznesi i Smuzikov. Kompania ruse e naftës e Savvin u zbulua gjithashtu nga Forbes se ishte një nga donatorët më të mëdhenj të partisë politike në pushtet të Vladimir Putin, Rusia e Bashkuar.
Konteksti i këtyre transferimeve është i rëndësishëm. Pagesat janë bërë rreth kohës së zgjedhjeve presidenciale në Shqipëri në vitin 2017, kur bashkëshorti i Kryemadhit, Ilir Meta, u zgjodh president dhe pak para se Kryemadhi dhe Meta të drejtonin partinë e tyre politike, Partinë e Lirisë (LSI) në zgjedhjet parlamentare. LSI është partia e dytë më e madhe opozitare në Shqipëri dhe ka qeverisur më parë në një koalicion qeveritar së bashku me Partinë Demokratike (PD), partinë e qendrës së djathtë në Shqipëri dhe partinë më të madhe opozitare.
Në të njëjtën kohë, Rusia shpenzoi pa sukses 500,000 dollarë për financimin e PD-së në të njëjtat zgjedhje parlamentare shqiptare të vitit 2017, siç u zbulua më vonë nga një vlerësim i deklasifikuar i inteligjencës amerikane në 2022.
Ndërsa arsyet e pagesave të Kryemadhit janë të paqarta, koha dhe origjina e pagesat sigurisht që ngrenë një sërë pyetjesh që kërkojnë hetime të mëtejshme – veçanërisht duke pasur parasysh zbulimet e mëvonshme të pagesave të shteteve ruse ndaj një partie tjetër opozitare të lidhur me LSI-në.
Në përgjigje të publikimit të dokumenteve, Kryemadhi ka mohuar të gjitha akuzat për keqbërje ndaj saj. Madje, Kryemadhi mohoi të ketë llogari bankare jashtë vendit, pavarësisht dokumenteve që tregojnë të kundërtën, apo të ketë pasur ndonjëherë marrëdhënie financiare me ndonjë biznesmenë apo firmë ruse.
Në vend që të përpiqej të përgënjeshtronte akuzat, Kryemadhi u përpoq të diskreditonte dhe heshtte botimin që kishte publikuar fillimisht dokumentet. Kontaktet e njohura me këtë çështje deklaruan se Kryemadhi kërcënoi median, një media e pavarur me qendër në Bruksel, me qendër në BE, me veprime ligjore.
Ashtu si botime të tjera të vogla të pavarura, kostot e mbrojtjes së materialit në interes të publikut ishin shumë të shtrenjta për t’u ndjekur. Kjo formë e frikësimit, e cila mbyt diskursin publik rreth korrupsionit dhe ndihmon kriminelët të mos mbahen përgjegjës, njihet si SLAPP (Paditë Strategjike kundër Pjesëmarrjes Publike).
Për më tepër, botuesi i dokumenteve u gjend i goditur nga një fushatë mediatike keqdashëse që propagandonte lajme të rreme dhe akuza shpifëse për revistën. Vetë Kryemadhi bëri publikisht një sërë akuzash të pabaza për publikimin. Për më tepër, këto akuza u zbuluan se janë publikuar në platforma në pronësi të individëve simpatikë të Kryemadhit dhe bashkëshortit të saj dhe partisë së tyre politike, LSI.
Një shembull i një portali që sulmoi publikimin është Syri , një faqe interneti e medias shqiptare që raportohet gjerësisht se zotërohet dhe kontrollohet nga Çlirim Peka, një bashkëpunëtor i ngushtë dhe aleat i njohur i bashkëshortit të Kryemadhit, Ilir Meta.
Ballkani Perëndimor e ka gjetur veten në qendër të një beteje të re për ndikim në Evropë midis Kremlinit dhe Brukselit. Kryemadhi, për shembull, ka lidhje ruse dhe duket se po përdor taktika tipike ruse për të mbytur raportimin mbi korrupsionin: lajme të rreme, dezinformata dhe SLAPP. Kjo është në kontrast të drejtpërdrejtë me vlerat e BE-së për transparencën, qeverisjen e duhur dhe llogaridhënien.
Ndërsa Shqipëria kërkon një integrim më të afërt dhe një pranim përfundimtar në BE, aleatët e saj evropianë do të vëzhgojnë nëse qeveria shqiptare do të luftojë një ndikim të tillë keqdashës me transparencë dhe llogaridhënie të mëtejshme.
Nëse qeveria shqiptare është e sinqertë në dëshirën e saj për të adoptuar vlerat e BE-së dhe për anëtarësimin përfundimtar, ajo duhet të trajtojë shembuj të tillë flagrantë të korrupsionit dhe evazionit të drejtësisë nëpërmjet hetimeve transparente dhe të plota në përputhje me normat e BE-së për të cilat ata aspirojnë.
Link i plotë: https://intpolicydigest.org/the-many-scandals-of-albania-s-former-first-lady/
