Letër ambasadorëve Lu e Vlahutin/ Kryemadhi: Qeveria po kërkon ta kapë vettingun!

Më poshtë letra e plotë:

Drejtuar:      Z. Donald Lu

                   Ambasador i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në

                   Republikën e Shqipërisë 

                   Znj. Romana Vlahutin

                   Ambasadore e Delegacionit të Bashkimit Europian në Tiranë                                  

Të nderuar,

Duke vlerësuar rolin tepër aktiv dhe përcaktues tuajin për hartimin e reformës në drejtësi dhe interesimin tuaj të vazhdueshëm për implementimin sa më të suksesshëm të saj nëpërmjet kësaj letre do të doja të ndaja me ju disa shqetësime serioze.

Këto shqetësime lidhen në mënyrë të drejtpërdrejtë me procesin shumë të rëndësishëm të ngritjes së strukturave të vettingut, si një pjesë thelbësore e reformës në drejtësi, reformë e cila ka një rëndësi madhore për rrugëtimin europian të Shqipërisë drejt BE-së.

Më konkretisht, duke u nisur nga zhvillimet shqetësuese në komisionin e ligjeve dhe vendimet e marra atje të imponuara nga ana e mazhorancës lidhur me  strukturën e kolegjeve përkatëse, desha t’ju sjell në vëmendje se :sipas pikes 4 të nenit C të aneksit të Kushtetutës “ Komisioni, Kolegji i Apelimit, dhe Komisionerët Publikë kanë buxhet, administratë dhe mjedise të mjaftueshme për të kryer funksionet e tyre si dhe për ushtrimin e funksioneve të vëzhguesve ndërkombëtarë sipas ligjit”.

Gjithashtu dua tju kujtoj se në nenin 4 pika 5 e ligjit 84/2016 parashikon që “ Komisioni dhe kolegji i Apelimit ushtrojnë funksionet e tyre si institucione të pavarura dhe të paanshme, mbi bazën e parimeve të barazisë përpara ligjit, të kushtetueshmërisë e ligjshmërisë, të proporcionalitetit dhe të parimeve të tjera që garantojnë të drejtën e subjekteve të rivlerësimit për një proces të rregullt ligjor”.

Në respekt të Kushtetutës dhe ligjit si dhe frymën e parimit të ndarjes dhe barazisë së pushteteve si dhe të parimit të pavarësisë funksionale të institucioneve kushtetuese,duhej trajtuar pra edhe miratimi nga Kuvendi i strukturës organizative dhe pagave të personelit të institucioneve të Vettingut. Në çdo rast, si ligjvënësi ashtu edhe ekzekutivi në vendimmarrjen e tyre duhet të garantojnë gjithçka për institucionet kushtetuese për ushtrimin e funksioneve të tyre, siç janë qartësisht edhe institucionet e vettingut. 

Nëpërmjet vendimeve më të fundit të komisionit të ligjeve lidhur me institucionet e vettingut çdo gjë është vendosur në kundërshtim me kërkesat e këtyre institucioneve, duke cënuar dukshëm pavarësinë dhe paanshmërinë vendimmarrëse dhe funksionale të institucioneve kushtetuese të vettingut si percaktimet kushtetuese dhe ligjore të sipërcituara.

Ndërhyrja dhe rrëzimi nga Kuvendi i propozimeve të paraqitura nga këto institucione, për strukturat dhe pagat e personelit, por edhe anëtarëve të këtyre institucioneve, kanë për qëllim dëmtimin cilësisht të procesit të Vettingut, pengimin dhe vonesën  e ngritjes së institucioneve të reja, veçanërisht SPAK.

Reduktimi i numrit të këshilltarëve në Institucionet e vettingut dhe veçanërisht të këshilltarëve ekonomik në këto institucione, ka për qëllim që t’a bëjë procesin e rivlerësimit, një proces të paracaktuar nga institucionet e ekzekutivit apo institucionet e pavarura të drejtuar nga përfaqësues të mazhorancës. Si mund të vlerësohet pasuria e 800 gjyqtarëve dhe prokurorëve nga 9 këshilltarë ekonomik (gjithsej 3 institucione sëbashku), ndërkohë që IlDKPKI për këtë proces ka përfshirë të gjithë strukturën e saj?

Është tepër e qarte se një reduktim i tillë i qëllimshëm i numrit të ekspertëve në këto pozicione, do të sjellë një proces të pabesueshëm, fiktiv, jo cilësor dhe shumë të vonuar në kohë.

Mazhoranca synon që vendimin për komponentin e pasurisë dhe të figurës ta marrë jashtë këtyre  institucioneve si dhe të ushtrojë presion nëpërmjet mediave të manipuluara prej saj, që institucionet e Vettingut të çertifikojnë “vendimin” e marrë nga ekzekutivi dhe institucionet e kontrolluara prej tij dhe jo prej institucioneve të vettingut në ushtrim të pavarësisë së tyre dhe të respektit vetëm të kushtetutës dhe ligjit.

Konkretisht, vendimet e marra në Komisionin e ligjeve për të bashkuar shërbime duke reduktuar pozicione, me arsyetimin se shkurtojmë shpenzime, kanë për qëllim vendosjen  nën kontrollin e qeverisë së këtyre institucioneve nëpërmjet shkurtimit të burimeve financiare.

Një rast flagrant që dëshmon cënimin e pavarësisë funksionale të Kolegjit të Posaçëm të Apelimit, është vendimi i qeverisë që i jep në administrim Ministrisë së Drejtësisë zyrat dhe infrastrukturën e Kolegjit, përfshirë edhe aksesin në sistemin elektronik të menaxhimit të çështjeve të Kolegjit të Posaçëm të Apelimit.

Për të gjitha këto arsye parimore dhe objektive që përmenda më sipër, ne kemi bindjen se Qeveria është në konflikt të qartë interesi për përmbushjen me sukses të këtij procesi, pasi anëtarë të saj, mund të jenë objekt i natyrshëm i verifikimit të parë të organeve të reja antikorrupsion që do të krijohen.

Kuvendi dhe Qeveria duhet detyrimisht të jenë shembull në demostrimin e vullnetit të tyre për të mbështetur pa kushte dhe pa asnjë ndikim këto institucione në kërkesat dhe nevojat e tyre për një funksionim sa më normal dhe efikas.

Në këto kushte, procesi i Vettingut mund të minohet që në nisje, sepse qartazi nga ana e mazhorancës ka një tendencë të hapur për t’i kapur këto institucione kushtetuese sic e provojnë edhe vendimet e fundit të komisionit të ligjeve, kjo do të trondiste thellë besimin e qytetarëve te kjo reformë si dhe shpresën e tyre se në Shqipëri do të mund të ndërtohet më në fund një sistem drejtësie pa korrupsion, ku çdo qytetar është i barabartë përpara tij.

Unë besoj shumë në ndjeshmërinë tuaj të lartë si bashkëkontribues të reformës në drejtësi si një faktor kyç jo vetëm për stabilitetin e vendit por edhe për të ardhmen e procesit të integrimit europian.

Mbetem e hapur për çdo komunikim të mëtejshëm me ju.

Duke ju falenderuar,

Monika Kryemadhi

Kryetare e Lëvizjes Socialiste për Integrim