Nga Leons Hasani
Në traditën e filozofisë politike, që nga Platoni e deri tek Hobbes-i, lidershipi si proces psiko-social është parë gjithmonë si akt racional i organizimit të fuqisë, dhe jo si frymëzim emocional i turmës. Çdo lloj pushteti që ngjizet bazuar mbi emocionet e momentit apo bazuar në struktura të brishta institucionale, rrezikon të shndërrohet shumë shpejt në një genjeshtër të iluzionit politik
Në këtë kuptim, kandidimi i z. Florian Binajt për Bashkinë e Tiranës është rasti tipik i mënyrës pragmatiste sesi opozita shqiptare përpiqet të ndërtojë simbole, por pa pasur thelb e përmbajtje; përpiqet të sjellë moral, por pa pasur ide dhe program; dhe përpiqet të sjellë shpresë, por pa krijuar frymë e besim.
Le të biem parimisht dakord se opozita, e përçarë në disa kampe ideologjikisht të ngjashme, ka gjetur te figura e Binajt një “kompromis të momentit” për t’u përbashkuar në garën ndaj kandidates së qeverisë socialiste, znj. Ogerta Manastirliu. Në pamje të parë, ai paraqitet si qytetar i lirë, si shprehje e revoltës ndaj establishmentit, por thellë në thelb, nëse përpiqemi të lexojmë subkoshiencën e opozitës, kandidatura e tij përfaqëson frikën e opozitës për t’u përballur me realitetin.
Sot që flasim, opozita shqiptare është në krizën më të madhe të ekzistencës së saj politike, dhe kjo për shkak të paaftësisë për të menduar e analizuar në mënyrë kritike. Kadare tek “Autobiografia e popullit në vargje” na thotë se “Ne kemi frikë nga ringjallja, sepse çdo ringjallje na detyron të pranojmë vdekjen tonë të parë.” Kjo është edhe arsyeja pse opozita po luan bllofin me kandidimin e z. Binaj.
Në mungesë të një lideri të fortë politik, opozita kërkon të qëndrojë ende në lojë me figura që nuk i kërcënojnë asaj pushtetin pas zgjedhjeve të pjesshme të kryeqytetit.
Të parët që do ta braktisin dhe sabotojnë z. Binaj përgjatë fushatës do të jenë strukturat e Partisë Demokratike dhe më pas të gjitha partitë satelitë të opozitës, që ndjekin gjithmonë interesat e tyre personale, e jo parimet.
Kjo do të ndodhë për dy arsye kryesore:
Së pari, sepse këto grupe politike nuk duan të ndajnë pushtetin e tyre të mbetur me askënd tjetër. Çdo post apo çdo mandat është pjesë e një tregtie që mban gjallë interesat brenda opozitës.
Së dyti, PD nuk është në kërkim të një lider të ri, madje as nuk e do fare një të tillë. Rasti Binaj do të arkivohet si një nga kandidaturat më të dobëta të opozitës në historinë e zgjedhjeve për Bashkinë Tiranë si në aspektin e përfaqësimit të opozitës, por edhe atë të artikulimit politik.
Në këtë klimë politike, mbështetja që do t’i jepet z. Binaj në vijim do të jetë thjesht dhe vetëm deklarative, pra jo reale. Ai do të përballet me një fushatë të ftohtë, ku përkrahja do të kufizohet vetëm në konferenca shtypi dhe postime në rrjete sociale, por jo në struktura, logjistikë apo terren. Thënë më thjeshtë, ai do të sabotohet, sepse asnjë parti opozitare nuk dëshiron që një emër i ri të bëhet simbol i opozitarizmit.
Përtej gjithë lojës së pandershme që do të mundohet të bëjë opozita me kandidatin e saj në zgjedhjet e pjesshme të Bashkisë Tiranë, le të ndalemi pak tek cilësia dhe serioziteti i ofertës së z. Binaj për kryeqytetin.
Në diskursin publik, nëse i referohemi kryeministrit, shpesh ai përsërit fjalinë “Qytetet janë pasqyra e mendjes që i drejton.” Nëse e zbërthejmë në një gjuhë më të thjeshtë teknike dhe politike këtë formulim, do të kuptojmë se ai i referohet asaj teorie të lidershipit në politikë që transferon politikën nga personaliteti i kandidatit tek projekti, tek ekipi dhe tek programi.
Ndërkohë kur i referohemi opozitës, ajo bën të kundërtën; çon mendësinë dhe politikën e vjetër tek personaliteti dhe personazhi i z. Binaj. Opozita po mundohet të ndërtojë një narrativë të shpëtimit moral në vend të hartimit të një programi real për zhvillimin ekonomik, social e kulturor të qytetit. Ky devijim konceptual është tipik i partive që kanë humbur bazën institucionale dhe kërkojnë legjitimitet emocional.
Në terminologjinë e politikes moderne, kjo sjellje quhet zëvendësim i përmbajtjes me formën, një fenomen që shpjegon pse partitë opozitare në Shqipëri dështojnë sistematikisht, për faktin se nuk hartojnë platforma, por ndërtojnë personazhe.
Në mungesë të autokritikës, opozita kërkon të krijojë besim tek qytetari përmes “profetëve të rinj”, pra përmes imazhit dhe jo përmes programit. Në këtë kuptim, Binaj është më shumë simptomë e sistemit sesa rrugëzgjidhje për sistemin. Metaforë e një opozite që s’e ka gjetur ende veten. Sepse, siç thoshte edhe Nietzsche, “çdo profet i shpallur prej mëkatarëve është i destinuar të dështojë”.
Por, në fund të ditës, qytetari kërkon përfaqësim serioz, rezultate konkrete dhe një zë serioz që di t’u dalë për zot punëve të kryeqytetit. Derisa opozita të kuptojë se demokracia dhe gara nuk zhvillohen mbi procese politike gjysmake, por mbi institucione, ajo do të vazhdojë të shijoj për një kohë të gjatë vetem shijen e humbjes.
