“Vende të treta të sigurta” në ligjin gjerman dhe evropian të azilit i referohen vendeve ku, sipas vlerësimit të qeverisë gjermane ose Komisionit Evropian, njerëzit mund të jenë të sigurt nga persekutimi shtetëror. Opinionet ndryshojnë nëse këto vlerësime janë gjithmonë të sakta. Nuk është për t’u habitur që shpesh lindin mosmarrëveshje ligjore, veçanërisht në kohë politikash gjithnjë e më kufizuese të migracionit.
Në fillim të gushtit, vendimi i Gjykatës së Bashkimit Evropian në Luksemburg, instanca më e lartë gjyqësore në Bashkimin Evropian, tërhoqi vëmendjen me një vendim. Sipas këtij vendimi, shtetet anëtare të BE-së mund të përcaktojnë në mënyrë të pavarur se cilat vende të treta i konsiderojnë të sigurta.
Megjithatë, ato duhet të publikojnë të gjitha burimet mbi bazën e të cilave bëhet një vlerësim i tillë, gjë që nuk ka qenë rasti deri më tani. Për më tepër, e gjithë popullsia e vendit përkatës duhet të jetë e sigurt, nuk duhet të ketë persekutim politik ose diskriminim etnik, fetar ose gjinor.
Dallimet mes vendeve
Objekti i procedurave aktuale ishte një padi e ngritur nga dy burra nga Bangladeshi, kërkesat e të cilëve për azil u refuzuan nga autoritetet italiane. Vendi i tyre i origjinës konsiderohet i sigurt nga qeveria në Romë. Shtetasit e interesuar të Bangladeshit u transportuan në një kamp në Shqipëri. Italia përfundoi një marrëveshje me këtë vend, i cili nuk është anëtar i BE-së, për kryerjen e procedurave të azilit jashtë kufijve të saj.
Edhe në Gjermani ekziston një listë e të ashtuquajturave vende të treta të sigurta, të cilat në diskursin politik shpesh quhen “vende të sigurta origjine”. Do të thotë e njëjta gjë.
Njerëzit nga këto vende kanë shumë pak shanse që kërkesa e tyre për azil të zgjidhet pozitivisht pas një kontrolli individual. Për momentin, kjo vlen për tetë vende evropiane, ndër të cilat janë edhe vendet e Ballkanit Perëndimor së bashku me Moldavinë dhe Gjeorgjinë dhe dy vende afrikane, Ganën dhe Senegalin.
Vende të treta të sigurta potenciale: Algjeria, India, Maroku, Tunizia
Në marrëveshjen e koalicionit të qeverisë gjermane kristiandemokrate-socialdemokrate, u ra dakord të zgjerohej kjo listë. Përmenden edhe vende specifike: Algjeria, India, Maroku dhe Tunizia.
“Ne kontrollojmë vazhdimisht vlerësimin e duhur të vendeve të tjera të sigurta të origjinës. Në veçanti, vendet, qytetarët e të cilave kanë një shkallë njohjeje azili prej të paktën pesë vjetësh nën pesë përqind konsiderohen të sigurta.”
Mbetet e hapur nëse këto plane do të jenë ende të lehta për t’u realizuar pas vendimit të gjykatës së BE-së, siç tingëllon në marrëveshjen e koalicionit.
“Ne do ta rishikojmë vendimin”, tha zëdhënësi i Ministrisë së Punëve të Brendshme përgjegjëse për politikën e azilit. Sidoqoftë, qeveria gjermane dëshiron të reformojë procedurën. Vendet e treta të sigurta në të ardhmen mund të përcaktohen me dekret, pra pa miratimin e Bundestagut dhe Bundesratit.
Ideja e BE-së për qendrat e përbashkëta të kthimit
Koalicioni ka paraqitur tashmë një projektligj përkatës, i cili pritet të votohet pas pushimeve verore të parlamentit. Debati i parë u zhvillua në korrik. Me këtë rast, Ministri i Brendshëm Alexander Dobrindt shfrytëzoi rastin për të kritikuar numrin e supozuar të pamjaftueshëm të deportimeve të azilkërkuesve të refuzuar: “Qëllimi ynë tani është t’i japim fund bllokadës së kontrollit efektiv të migracionit të paligjshëm.”
Ai kritikoi veçanërisht rregullin sipas të cilit njerëzit që do të deportohen kanë të drejtën e këshillimit ligjor para deportimit, i cili tani është planifikuar të hiqet. Ministri pret që kjo do të përshpejtojë deportimet në vendet që janë tashmë në listën e vendeve të treta të sigurta.
Brenda Bashkimit Evropian, po shqyrtohen qendrat e përbashkëta për kthimin e azilkërkuesve të refuzuar. Tema u diskutua nga ministrat e Brendshëm të shteteve anëtare në një takim në Kopenhagen në korrik.
Dobrindt mbështet idenë: meqenëse është e vështirë për vendet individuale të lidhin marrëveshje me vendet e treta, bashkëpunimi midis disa vendeve të BE-së mund të jetë një mundësi e arsyeshme. Ka plane konkrete në disa vende.
“Nuk e përjashtoj që diçka e ngjashme mund të merret në konsideratë për Gjermaninë”, tha ministri gjerman. Dobrindt dëshiron të dërgojë një mesazh të qartë me reformën: “Ata që vijnë nga një vend i sigurt origjine nuk duhet as të nisen. Ata që nuk mund të qëndrojnë as të vijnë.”
Opozita pret një ndryshim kursi
Një pjesë e opozitës politike në Gjermani shpreson që qeveria të ndryshojë kursin e saj kur bëhet fjalë për politikën e azilit pas vendimit të gjykatës së BE-së.
“Vendimi i gjykatës së BE-së mbi vendet e sigurta të origjinës është një sukses i madh për respektimin e të drejtave të njeriut dhe të drejtës individuale për azil në Evropë”, beson deputetja e Gjelbër Filiz Polat. Plani për të shpallur vendet e sigurta me dekret pa kontrollin e Bundestagut dhe Bundesratit është i papranueshëm për të.
Clara Bünger nga Partia e Majtë i bën thirrje koalicionit që të rishikojë plotësisht listën e vendeve të sigurta të origjinës. “Gjeorgjia dhe Moldavia duhet të hiqen menjëherë nga kjo listë.”
Zëdhënësja e politikës së refugjatëve citon, ndër të tjera, vendimin e Gjykatës Administrative të Berlinit në mars 2025, e cila vuri në pikëpyetje nëse klasifikimi i Gjeorgjisë si një vend i sigurt origjine ishte në përputhje me ligjin e BE-së. Arsyeja e dhënë është shkeljet serioze të të drejtave të njeriut në territoret e pushtuara të Abkhazisë dhe Osetisë së Jugut.
Sa i përket Moldavisë, Republika Çeke e konsideron këtë vend pjesërisht të sigurt sepse rajoni i Transnistrisë, i cili bie nën Moldavinë, kontrollohet nga separatistët pro-rusë.
Përfaqësuesja Bünger beson se vendimi i gjykatës së BE-së është gjithashtu i rëndësishëm për idenë, e cila është e papranueshme për partinë e saj, të zgjerimit të rregulloreve mbi vendet e treta: “Vendimi është një refuzim i qartë i planeve të qeverisë gjermane për të shpallur gjithashtu vende si Tunizia dhe Algjeria të sigurta.”
Në këto vende të Afrikës së Veriut marrëdhëniet homoseksuale janë të dënueshme, e njëjta gjë vlen edhe për Algjerinë. Kjo shkel një nga kriteret kryesore të gjykatës së BE-së: në vendet që shpallen vende të treta të sigurta, siguria e të gjithë popullsisë duhet të garantohet. DW
