Europa është në gjendje alarmi pasi fluturimet e dronëve në hapësirën ajrore të NATO-s arritën një shkallë të paprecedentë në shtator, duke shtyrë liderët europianë të bien dakord për ndërtimin e një “muri dronësh”.
Euronews shkruan se në një magazinë qindra kilometra larg Ukrainës, punëtorët në veri të Danimarkës montojnë me kujdes pajisje kundër dronëve. Disa prej tyre do të eksportohen në Kiev për të bllokuar teknologjinë ruse në fushën e betejës, ndërsa të tjerat do të shpërndahen nëpër Europë për të luftuar një seri shkeljesh të hapësirës ajrore të NATO-s që kanë shqetësuar kontinentin.
Dy kompani daneze, të fokusuara më parë kryesisht në mbrojtje, raportojnë një rritje të klientëve të rinj që kërkojnë të mbrojnë aeroportet, baza ushtaraket dhe infrastrukturën kritike të vendeve të tyre, të gjitha objektiva të fluturimeve të dronëve javët e fundit.
Teknologjia e radarëve për zbulimin e dronëve nga Weibel Scientific u vendos në Aeroportin e Kopenhagës përpara një samiti të rëndësishëm të BE-së, ku pamje të dronëve të paidentifikuar detyruan mbylljen e hapësirës ajrore për disa orë në shtator.
Kompania MyDefence prodhon pajisje me radiofrekuencë që ndërpresin lidhjen mes dronit dhe pilotit, duke neutralizuar kërcënimin. “Bllokimi” i sinjaleve është i kufizuar dhe i rregulluar rreptësisht në BE, por përdoret gjerësisht në Ukrainë, ku lufta ka bërë që Rusia dhe Ukraina të përdorin dronë të lidhur me fibra optike për të shmangur ndërhyrjet.
Rusia ka filluar të përdorë dronë sulmues me antena shtesë për të penguar përpjekjet ukrainase për bllokim.
Rritja e shkeljeve të hapësirave ajrore me dronë
Lufta me dronë u përshkallëzua pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia në vitin 2022. Rusia ka bombarduar Ukrainën me dronë dhe raketa, duke goditur hekurudha, centrale elektrike dhe qytete. Ukraina ka kundërsulmuar me dronë të prodhuar në vend, duke goditur objektiva ushtarake dhe energjetike brenda Rusisë.
Europa është në alarm pasi fluturimet e dronëve në hapësirën ajrore të NATO-s u shtuan ndjeshëm në shtator, duke çuar në vendimin për ndërtimin e një “muri dronësh” përgjatë kufijve për të zbuluar, ndjekur dhe ndaluar dronët që shkelin hapësirën ajrore.
Në nëntor, NATO njoftoi vendosjen e një sistemi të ri amerikan kundër dronëve në krahun lindor të aleancës. Pas një shkeljeje të hapësirës ajrore polake, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, shpalli programin Eastern Sentry për të penguar shkeljet e mëtejshme nga Rusia.
Disa zyrtarë europianë i përshkruan incidentet si testime nga Moska për të parë reagimin e NATO-s, duke ngritur pikëpyetje mbi gatishmërinë e aleancës. Kremlini i ka hedhur poshtë akuzat si “të pabazuara”.
Sfidat kryesore përfshijnë zbulimin e dronëve, që nganjëherë ngatërrohen me zogj ose avionë në sistemin e radarëve dhe neutralizimin e tyre me kosto të ulët.
Andreas Graae nga Kolegji Mbretëror i Mbrojtjes në Danimarkë tha se ekziston një “shtytje e madhe” për të vendosur sisteme kundër dronëve në Europë përballë agresionit rus.
‘Makineritë para njerëzve’
E themeluar në vitin 2013, MyDefence prodhon pajisje për mbrojtjen e aeroporteve, ndërtesave qeveritare dhe infrastrukturës kritike. Drejtori ekzekutiv Dan Hermansen e cilësoi luftën Rusi-Ukrainë si një “pikë kthese” për kompaninë.
Mbi 2 mijë njësi të detektorit “Wingman” janë dërguar në Ukrainë që nga pushtimi. “Në Ukrainë kemi dëgjuar se duan të vendosin makineritë para njerëzve për të shpëtuar jetë,” tha Hermansen.
MyDefence dyfishoi të ardhurat në vitin e kaluar në rreth 18.7 milionë dollarë (16.1 milionë euro). Fluturimet e dronëve këtë vit mbi pesë aeroporte daneze, përfshirë dy baza ushtarake, si dhe incidente të ngjashme në Rumani, Lituani dhe Norvegji, shtuan interesin për teknologjinë e tyre.
Hermansen tha se këto episode ishin një “hapje sysh” për shumë vende europiane, duke e kthyer fokusin nga mbrojtja në sigurinë civile.
Teknologjia e radarit kundër dronëve
Në krahun lindor të NATO-s, Danimarka, Polonia dhe Rumania po vendosin sistemin amerikan Merops, aq i vogël sa futet në pjesën e pasme të një kamionçine. Ai përdor inteligjencën artificiale për të identifikuar dhe ndjekur dronët kur komunikimet satelitore dhe elektronike janë të bllokuara.
Qëllimi është që kufiri me Rusinë, nga Norvegjia në veri deri në Turqi në jug, të jetë aq i mbrojtur sa të pengojë çdo përpjekje për shkelje.
Weibel Scientific, në veri të Kopenhagës, ka prodhuar radarë Doppler që nga vitet ’70. Teknologjia e tyre, që zakonisht përdoret në industrinë ajrore, tani po aplikohet për zbulimin e dronëve si në aeroportin e Kopenhagës.
Radari përcakton shpejtësinë e objektit sipas ndryshimit të gjatësi-valës së sinjalit të reflektuar, duke mundësuar parashikimin e drejtimit të lëvizjes.
Peter Røpke, drejtori ekzekutiv i Weibel, tha: “Lufta në Ukrainë dhe evolucioni i teknologjisë së dronëve kanë rritur ndjeshëm kërkesën për këtë produkt.”
Këtë vit, Weibel siguroi një kontratë prej 65 milionë eurosh, më e madhja në historinë e saj. Fluturimet e dronëve dhe diskutimet për “murin e dronëve” e kanë shtuar edhe më tej kërkesën. Røpke tha se teknologjia e tyre mund të bëhet “komponent kyç” i çdo mburoje të ardhshme kundër dronëve.
