Nga Baton Haxhiu
Këto ditë po diskutohet për vendimin e Bankës Qendrore të Kosovës për të ndaluar përdorimin e dinarit serb si monedhë zyrtare dhe më pas po shqyrtohen dy teori mbi strategjinë e Albin Kurtit lidhur me Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe.
Në një anë, përmendet një teori optimiste, sipas së cilës Kurti, me veprimet e ashtuquajtura sovraniste, synon “të forcojë sovranitetin e Kosovës” dhe të mbrojë pozicionin e saj në dialogun me ndërkombëtarët. Në anën tjetër, shfaqet një teori skeptike, që e shikon Kurtin si një lider egocentrik, duke supozuar se ai mund të kërkojë avantazhe elektorale pa marrë parasysh zotimet e bëra në dialog.
Përmendet dilema mbi qëllimin e vërtetë të Kurtit dhe shprehet një preferencë personale për teorinë e parë.
Çfarë mendoni se duhet të bëjë Kurti në këtë situatë?
T’i sqarojmë për lexuesin të gjitha më radhë.
Vendimi i Bankës Qendrore të Kosovës për të ndaluar përdorimin e dinarit serb si monedhë zyrtare, ashtu sic e përcakton Kushtetuta, është vlerësuar si një hap i drejtë. Nëse Kosova do të konsiderohet si një shtet i pavarur, është e rëndësishme që të ndërmerren hapa të tilla.
Megjithatë, kam dyshime serioze lidhur me qëllimet e Albin Kurtit. Në arenën ndërkombëtare; siç përmenda më lartë, ekzistojnë dy teori mbi strategjinë e tij që po qarkullojnë në hijen e dialogut.
E para; Një teori optimiste sugjeron se Kurti ka synuar të forcojë sovranitetin e Kosovës përpara themelimit të Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe (pra, siç e përcakton draft-statuti i propozuar nga Bashkimi Evropian, struktura ilegale e serbëve të Kosovës, të kalojë në legalitet dhe të parapërgatitet për të udhëhequr me Asociacionin).
E dyta; Teoria skeptike, nga ana tjetër, e shikon atë si një lider egocentrik që operon për interesa elektorale, duke e neglizhuar dialogun dhe zotimet e bëra.
Shumëkush ka dëshirë ta shoh Kurtin brenda kornizave të teorisë optimiste. Nëse ai arrin të themelojë Asociacionin duke respektuar zotimet dhe dialogun, supozohet se do të forconte pozitën e Kosovës ndaj partnerëve ndërkombëtarë dhe do të siguronte stabilitet politik.
Megjithatë, ka shqetësime se ai mund të ndjekë një strategji më egocentrike, që mund të sjellë pasoja negative për Kosovën dhe shqiptarët në përgjithësi.
Si përfundim, është e rëndësishme që ne si analistë dhe qytetarë të diskutojmë thellë mbi këto çështje dhe të ndajmë pikëpamjet tona.
Në një situatë më normale, ku qeveria e një vendi me përgjegjshmëri tregon synimet e veta qartësisht dhe planet përmes të cilave tenton realizimin e synimeve, nuk do të kishte nevojë për shpjegime supozuese, sepse rrugëtimet do të ishin të ngurtësuara në strategji shtetërore. Por, fatkeqësisht, Kosova ka qeveri të shtetit, por vetëm strategji qeveritare, e cila konsiston në deklarime të kundërta dhe kundërshtuese të zyrtarëve të saj, duke krijuar kështu rrëfime paralele për çështjen e njëjtë.
Prandaj, duhet parë situatën nga një perspektivë e qartë dhe qasje kritike. Në këtë rast pyetja që shtrohet është: Çfarë strategjie duhet të ndjekë Albin Kurti në këtë moment të rëndësishëm?
Nëse VV dhe qytetaret qe e kanë votuar e pranojmë teorinë optimiste, atëherë do të duhej që ai të vazhdojë të “forconte sovranitetin” dhe të dialogojë me ndërkombëtarët për themelimin e Asociacionit në përputhje me marrëveshjet ekzistuese.
Në anën tjetër, teoria skeptike na bën të pyesim nëse Kurti po ndjek një rrugë egocentrike dhe a mund të sjellë kjo rruge pasoja të rrezikshme për qëllimet afatgjata të Kosovës?
Është e rëndësishme të shprehim shqetësimet tona mbi mundësinë që Kurti të vazhdojë dëmtimin e stabilitetit politik dhe pozitën e Kosovës në skenën ndërkombëtare.
Megjithatë, duke ecur më tej në analizën për Kurtin, duhet të kthehemi në thelbin e çështjes: A ka Kurti një vizion të qartë dhe të qëllimshëm për të ardhmen e Kosovës? Kjo pyetjeje mbetet thelbi i diskutimit dhe detyrimi për ne të gjithë është të përfshihemi në një debat të hapur dhe të ndërgjegjshëm për të gjetur përgjigje dhe rrugëtimin më të mirë për shtetin tonë.
Përtej këtyre pyetjeve, diskutimi për strategjinë e opozitës dhe improvizimet në skenën politike vazhdon. Është thelbësore që të analizojmë se si opozita ka përgatitur dhe ndërmarrë hapat e saj përballë sfidave aktuale. Nëse kemi ndonjë arsyetim për shqetësim, duhet ta shprehin hapur dhe të kërkojnë alternativa të qëndrueshme.
Sidoqoftë, një gjë është e sigurt: koha e sotme është vendimtare për të ardhmen e Kosovës. Ndaj, ne si shoqëri duhet të kemi një angazhim të përbashkët për të ndjekur zhvillimet, të kritikojmë ato që shohim të papranueshme, dhe të propozojmë zgjidhje konstruktive kur shihet qartësisht se të zgjedhurit për të gjetur zgjidhje janë në një nyje që shpesh duket e pazgjidhshme.
Në fund të kësaj analize, shtrohet një sfidë e rëndësishme: Si mund të përmirësojmë dialogun dhe bashkëpunimin mes aktorëve të ndryshëm politikë për të garantuar një të ardhme të qëndrueshme për të gjithë qytetarët e Kosovës?
Të vetëdijshëm se është Qeveria ajo që mban çelësat kryesorë në hapjen e dyerve drejt stabilizimit shoqëror e politik, por të pasigurt se ka synim dhe qëllim diçka të tillë.
S’përjashtohet mungesa e dijes këtu, por nga disa lëvizje krejt të pakuptueshme politike, s’mund ta bësh fajtorë askënd nëse sinqerisht pyetet cili është motivi i lëvizjes politike të strukturës qeveritare?
Nuk është e fajshme as pyetja e shumëkujt: A ka Albin Kurti dhe VV-ja gatishmëri dhe a ka opozita fuqi, që në emër të Kosovës të kafshoi dhimbjet dhe dëmet e shkaktuara nga VV-ja?
Por, po i kthehem edhe njëherë fillimit.
Kam përfshirë dy skenarë që mund të shpjegojnë strategjinë e Albin Kurtit në lidhje me Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe të rrjedhur nga dy teoritë që u shpjeguan më lartë.
Skenari i parë, i mbështetur në perspektivën optimiste, supozon se Kurti është i përkushtuar ndaj marrëveshjes së dialogut dhe synon themelimin e Asociacionit në përputhje me kërkesat ndërkombëtare.
Ky skenar pohon se “veprimet sovraniste” të Kurtit janë një mënyrë për të përgatitur terrenin për krijimin e Asociacionit.
Skenari i dytë, i mbështetur në perspektivën skeptike, nxjerr se Kurti mund të ndjekë një strategji egocentrike, duke mos marrë parasysh zotimet e bëra më parë. Ky skenar shpërfaqë dellin e Kurtit që të operojë elektoralisht dhe në interes krejtësisht vetjak duke prodhuar avantazhe elektorale me veprime të pamatura që qëllim final kanë mungesën e një rezultati final.
Pra, neglizhim i dialogun, duke rrezikuar stabilitetin politik dhe pozitën e Kosovës në skenën ndërkombëtare.
Këta dy skenarë shërbejnë si baza për diskutimin mbi strategjinë e Kurtit dhe paraqesin dilema të cilat, me një përfundim të pavarur, tregojnë se shteti i Kosovës ndodhet në një moment vendimtar.
Nëse shkojmë tutje ne sqarim më të detajuar se si duket kjo ne interpretime të ndërkombëtarët, atëherë mund shtojmë edhe pak gjëra për skenarët.
Nëse thuhet se Teoria e parë është optimiste, atëherë komuniteti ndërkombëtar e ka të qartë se është teoria në të cilën supozohet që Albin Kurti është tërësisht i përkushtuar ndaj marrëveshjes bazike dhe aneksit të zbatimit të dakorduar në Ohër.
Sipas kësaj teorie, Albin Kurti është i vetëdijshëm që partnerët ndërkombëtarë të Kosovës, përfshirë edhe aleatët kryesorë, si SHBA, Gjermania dhe Mbretëria e Bashkuar, njëzëri presin që Kosova ta themelojë Asociacionin, si detyrim që rrjedh nga dialogu i mëhershëm, por edhe nga vetë marrëveshja bazë, të cilën Kurti e ka pranuar.
Pra, ata supozojnë që Albin Kurti e di që tashmë Asociacioni është kthyer në një detyrim të Kosovës ndaj vetë aleatëve të vet kryesoër, d.m.th është diçka e pashmangshme.
Ithtarët e kësaj teorie pohojnë që me (targat, zgjedhjet në veri, simbolika e flamurit në komuna, dinari dhe të gjitha të tjerat), Albin Kurti është duke e kornizuar autoritetin e Kosovës para vendimit për themelimin e Asociacionin. Pra, kjo teori pohon se këto veprime janë të domosdoshme, sepse me anë të tyre parandalohet mundësia që Asociacioni nesër të mund të sillet si shtet brenda shtetit (besojnë ndërkombëtarët).
Ta qartësojmë edhe më thellë. Pra, kjo teori pohon që para se të themelohet Asociacioni i komunave me shumicë serbe, së pari duhet të jetë e qartë formalisht për të gjithë (përshirë serbët e Kosovës dhe vetë Serbinë) që këto komuna janë dhe veprojnë vetëm si komuna të Kosovës. Para se Asociacioni të mund të menaxhojë ndihmën financiare që Serbia e jep për serbët e Kosovës (një e drejtë kjo legjitime që nuk e mohon askush), së pari duhet të qartësohet që kjo mund të ndodhë vetëm nëpërmjet dhe brenda një sistemi të konsoliduar financiar të Kosovës.
Pra, fakti që Serbisë i njihet e drejta të derdhë fonde në llogarinë e Asociacionit, kjo nuk do të thotë që Asociacioni tani ka të drejtë që të sillet si një byro që menaxhon dinarin serb.
Para se Asociacionit, përkatësisht katër komunave veriore t’u njihet e drejta për të nominuar drejtorin rajonal për rajonin verior, së pari duhet të jetë e qartë që policia në veri është Polici e Kosovës dhe të gjithë policët duhet të jenë të përkushtuar për mbrojtjen e rendit juridik të Kosovës. Dhe të tjera supozime të ngjashme.
D.m.th, kjo teori optimiste, dhe me anë të së cilës shpjegohet durimi i partnerëve ndërkombëtarë me veprimet e Albin Kurtit, supozon që, në fund të të gjitha veprimeve, Albin Kurti do ta themelojë Asociacionin, sipas modelit të propozuar evropian.
Gjithnjë sipas këtij skenari dhe duke e bërë këtë, Albin Kurti i arrin dy fitore të rëndësishme politike: fiton elekotralisht me kartën e forcimit të sovranitetit të Kosovës, por edhe i riparon dhe i riforcon raportet me partnerët dhe aleatët perëndimorë.
Teoria e dytë është tërësisht skeptike dhe plot me brenga për strategjinë e Albin Kurtit.
Sipas kësaj teorie, Albin Kurti ndjek një strategji të fokusuar tërësisht në interesa elektorale, pas asnjë konsideratë për zotimet që merr në kuadër të dialogut. Pra, ithtarët e kësaj teorie pohojnë që Albin Kurti është një egocentrik i sëmurë që mendon se mund t’ia imponojë vullnetin e tij edhe kryeqendrave botërore, me pretendimin që në fund, Perëndimi do të heqë dorë nga presioni për Asociacionin dhe do të rreshtohet tërësisht pas tij.
Sipas kësaj teorie, Albin Kurti nuk ka vetëm ambicie panshqiptare, por ai e sheh veten edhe si lojtar në përplasjet ideologjike në nivel evropian dhe më gjerë. Ithtarët e kësaj teorie shkojnë edhe më larg duke e përshkruar Albin Kurtin si një dogmatik që e urren ekzistencën e Kosovës si shtet dhe që projekton një konflikt rajonal me anë të cilit ai do të instalohej si një lider panshqiptar.
Do të ndalem me kaq, por pyetja që tani është e drejtë ta shtrojmë, cila është vërtet strategjia e Albinit?
/a.d
