Autoritetet në të gjithë kontinentin janë duke goditur vullnetarët që punojnë me emigrantët dhe refugjatët.
Dariush Beigui ka një ditë pushimi, por ai nuk është i lumtur për këtë.
Për shumicën e katër viteve të fundit, kapiteni gjerman i një varke në portin e Hamburgut ka punuar gjatë pushimeve të tij dhe jashtë orarit të punës për t’u bashkuar me anijet civile të shpëtimit të emigrantëve në Detin Mesdhe.
Kjo ishte situata deri në verën e kaluar, kur ai u bë objekt i një hetimi në Itali – Beigui dhe nëntë anëtarë të ekuipazhit të anijeve të shpëtimit mund të përballen me deri në 20 vjet burg.
Që atëherë, ai ka mbetur duke lëvizur nëpër kanalet dhe rrugët ujore të Hamburgut.
Dhe çdo ditë që nuk është në det, thotë ai, e di që njerëzit po mbyten.
“Ne jemi duke u ndaluar që t’u japim ndihmë njerëzve,” thotë ai.
“Nuk ka asgjë më dashakeqe se kaq.
Është një gjë të thuhet njerëzit po mbytet dhe nuk dua t’i ndihmoj.
Është tjetër gjë të ndalosh të tjerët të ndihmojnë”.
Rasti i Beigui nuk është i vetmi.
Gjatë pesë viteve të fundit, 250 persona janë arrestuar, akuzuar, ose hetuar për punën e tyre me emigrantët dhe refugjatët, sipas hulumtimit të openDemocracy, një website politik i bazuar në Mbretërinë e Bashkuar, i përqendruar në demokracinë dhe të drejtat e njeriut.
Organizatat e ndihmës kanë pretenduar kërcënime dhe kontrolle arbitrare të vullnetarëve që punojnë me emigrantë pranë qytetit francez të Calais, si dhe në pikat e tjera të nxehta në Greqi dhe Itali.
Në Belgjikë, 11 vetë, duke përfshirë dy gazetarë, janë arrestuar dhe akuzuar për trafik njerëzor, sepse lejuan emigrantët të qëndronin në shtëpitë e tyre, ose u dhanë atyre telefona.
Autoritetet italiane, malteze dhe greke kanë përdorur ligjet kundër kontrabandës për të ndjekur penalisht vullnetarët, duke i akuzuar ata për bashkëpunim me kontrabandistët dhe asistim në hyrjen e paligjshme, me të paktën pesë hetime të hapura kundër anijeve të OJQ-ve dhe ekuipazhit të tyre këtë vit, sipas Agjencisë për të Drejtat Themelore të BE.
Beigui dhe anëtarët e tjerë të ekuipazhit të Iuventës, një anije e drejtuar nga OJQ gjermane Jugend Rettet, po hetohen me dyshimin për “ndihmë dhe nxitjen e emigracionit të paligjshëm” dhe bashkëpunim me kontrabandistët libianë.
Në Itali, autoritetet po refuzojnë që anijet e drejtuara nga OJQ-të të kenë qasje në ujërat dhe portet italiane.
Matteo Salvini, ministri i Brendshëm i Italisë, i deklaroi portet të mbyllura për anijet e OJQ-ve në qershor 2018 dhe paraqiti gjoba të rënda për anijet që injorojnë “ndalimet dhe kufizimet “për hyrjen në ujërat italiane.
Objektivi më i fundit i goditjes është Carola Rackete, kapitenia 31-vjeçare gjermane e Sea-Watch 3, nën arrest shtëpiak për thyerjen e ligjit italian në portin e Lampedusës dhe sepse ndihmoi 40 njerëz të shpëtonin dy javë më parë.
Salvini e quajti atë një “rrezik për sigurinë kombëtare” dhe e shpërfilli vendimin e gjyqësorit javën e kaluar për ta liruar.
Ajo tani jeton në një vend të fshehtë në Itali, ndërsa pret një seancë dëgjimore në hetimin paraprak kundër saj.
Është “e turpshme”, thotë Beigui, se Rackete u detyrua të thyejë ligjin për t’i siguruar ata njerëz.
“Ajo bëri të vetmen gjë të drejtë – çfarë tjetër mund të kishte bërë?”
Thirrjet e Rackete për ndihmë nga Malta u refuzuan; Hollanda nuk u përgjigj.
Asnjë qeveri tjetër nuk ofroi asistencë.
“Politikanët europianë tani kanë reaguar, por ku ishin ata dy javë më parë?”
Udhëtimi i Beigui në Mesdhe filloi në portin e Hamburgut.
Në pranverën e vitit 2015, kur politikanët europianë filluan të flisnin për një “krizë migrimi” dhe gërmadhat që ishin të mbushura me njerëz të shpërndarë, një pjesë e lajmeve lokale kapën vëmendjen e Beigui: OJQ gjermane Sea-Watch bleu një anije peshkimi të vjetër dhe po e rikonstruktonte në port.
Vullnetarët po planifikonin të lundronin dhe të shpëtonin jetë në Mesdhe.
Beigui, i cili është gjysmë iranian, u rrit në Hamburg, pa ndonjë interes të veçantë për portin.
Tani ai punon në një Bunkerboot, që ai e përshkruan si një stacion lundrues me gaz që i shërben anijeve më të mëdha me naftë.
Kur zbuloi se nuk kishte nevojë për ndonjë licencë shtesë, Sea-Watch tashmë kishte një ekuipazh të plotë.
Por ai nënshkroi për të ndihmuar në rastin e ardhshëm, dhe në nëntor 2016 ai shkoi në Maltë për t’u bashkuar me Iuventa.
Kurrë nuk kishte qenë jashtë në det të hapur.
Ndryshe nga valët në portin e Hamburgut, të cilin ai e njeh aq mirë, valët në Mesdhe dukej se godisnin nga të gjitha drejtimet në mënyrë të rastësishme dhe nuk mund të përcaktonte mirë lëvizjet e tyre, madje as motin.
Ishte shqetësuese të mos ishte në gjendje të shihje bregun në horizont.
“Më kujtohet kur mendova në atë kohë, pse ka gjithë këto anije civile që shpëtojnë jetë, diçka nuk shkon këtu”, thotë Beigui.
“Një profesionist i trajnuar mirë, i paguar mirë duhet ta bëjë këtë. Jo disa vullnetarë nga Hamburgu”.
Ekipet vullnetare zakonisht stërviten për rreth një javë para se të nisnin një mision dy-tre javësh.
Duhet kohë për të kuptuar se si funksionon një varkë.
“Ndihesha tërësisht i braktisur në det”, thotë ai.
“Mendova, në rregull, unë jam europian, kam një telefon satelitor me vete dhe një xhaketë shpëtimi.
Kam raketa paralajmëruese.
Iuventa ka anijen në ekranin e radarit. Nuk jam në asnjë rrezik.”
Por ai ishte i tronditur nga hapësira e pafundme e ujit.
“Të krijohej një përshtypje shumë e qartë e situatës kur je në nevojë dhe askush nuk të ndihmon”, thotë ai.
Shumica e njerëzve janë në gjendje të keqe në kohën që i gjen një anije, thotë Beigui.
Njerëzit vijnë në bord me plagë; shumë prej tyre kanë shenja të torturës në trupat e tyre.
Iuventa ka kapacitet për rreth 300 njerëz dhe nuk mund të bëjë udhëtime të gjata; në shumicën e rasteve i transferon njerëzit në anije më të mëdha, që mund t’i çojnë në një port të sigurt.
“Këta njerëz kanë kaluar nëpër ferr”, thotë Beigui.
“Ata vdesin kur hyjnë në varkën e një kontrabandist dhe ne i kthejmë në jetë “.
Ai ka qenë në katër misione që nga viti 2016: dy me Iuventa, një me Sea-Watch 3 dhe një me Mare Liberum, një anije monitorimi në Greqi.
Ai u bë kapiten në misionin e tij të tretë në Iuventa, në qershor 2017.
Ishte një mision intensiv, kujton Beigui.
Për katër ditë, ai flinte një orë çdo natë.
Ekuipazhi i tij bënte një pushim në orën 2 dhe ngrihej përsëri në orën 4.
Gjatë një periudhe prej 10 ditësh, thotë se ata shpëtuan rreth 4.000 vetë nga mbytja.
“Ne ishim në disa situata shumë intensive, me ndoshta një mijë njerëz në ujë në të njëjtën kohë”, thotë Laura Martin, një vullnetare britanike që ka qenë në katër misione me Iuventa dhe është një nga 10 anëtarët e ekuipazhit në Itali.
“Ai gjithmonë e ruajti qetësinë përgjatë të gjitha situatave.
Është mënyra e duhur për të funksionuar në ato momente”.
Një tjetër vullnetare e quajtur Lea, që ka punuar si mjeke në mision, kishte një përshtypje të ngjashme me Beigui.
Ajo kërkoi që emri i saj të mbetej i fshehur, pasi u bë objektiv i grupeve anti-imigracionit në Gjermani.
Ishte hera e parë në një mision kërkim-shpëtim.
“Ai është shumë profesional, por është shumë i ndjeshëm”, thotë ajo.
“Ai ishte një pasqyrë për ndjenjat tona, gjë që e bëri më të lehtë për ne.
Ne e dinim se ishte në rregull të qanim, sepse kapiteni ynë ndoshta do të bënte të njëjtën gjë.”
Gjatë një misioni, ekuipazhi përdor shtrirjen e kohës midis shpëtimit që të përpiqet të qetësohet: Disa njerëz gatuajnë, të tjerët lexojnë, ose bëjnë yoga, ose bëjnë not pranë anijes, kur janë jashtë kërkimit dhe motorët janë ndezur.
Por marrja e ndonjë pushimi të vërtetë është e vështirë, thotë Beigui, sepse nuk i dihet kurrë se sa kohë do të flihet, ose çfarë lloj emergjence mund të ketë.
“Kërkimi i mbështetjes psikologjike është duke u bërë një gjë e zakonshme mes anëtarëve të ekuipazhit” thotë Beigui.
Punëtorët socialë zakonisht komunikojnë me vullnetarë para se të fillojnë një mision dhe përsëri kur kthehen.
“Është tepër e rëndësishme,” thotë Beigui. “Njerëzit po fillojnë të mendojnë, kush i shpëton shpëtuesit?”
Beigui nuk u habit kur dëgjoi, në qershor të vitit të kaluar, se autoritetet italiane po hetonin atë dhe nëntë anëtarë të tjerë të ekuipazhit.
Autoritetet kishin kapur Iuventa-n në Trapani, një port në Sicilinë Perëndimore, në gusht 2017.
Hetuesit italianë filluan të kërkonin në ekuipazhin e Iuventës në 2016 pasi një roje private e sigurisë, punësuar nga një anije tjetër e OJQ-së, njoftoi sjellje të dyshimta në bordin e anijes gjatë një shpëtimi në shtator të atij viti.
Kontraktorët e sigurisë në bordin e Vos Hestia, raportuan se, ndërsa anija e tyre u bashkua me Iuventa gjatë një shpëtimi pranë bregut libian, ata panë një varkë që shkonte drejt bregut.
Ata thanë se të dy burrat në bord ishin trafikantë të cilët kishin koordinuar një braktisje të emigrantëve me Iuventa.
Pas këtij raporti, autoritetet italiane përgjonin urën e Iuventës në maj 2017.
Muajin tjetër, një agjent i fshehtë që parqitej si punonjës i sigurisë në Vos Hestia raportoi për më shumë veprimtari të dyshimtë.
Pas një shpëtimi që përfshinte tre anije migrantësh, agjenti tha se Iuventa tërhoqi anijet bosh drejt bregut libian dhe i la ato atje për kontrabandistët.
Më vonë, më 18 qershor, një nga anijet e vogla të shpëtimit të Iuventas u takua me trafikantët për të rregulluar ardhjen e një varke tjetër migrante, sipas agjentit.
Autoritetet italiane kanë fotografi të këtyre personave.
Ekuipazhi i Iuventas kundërshton versionin e ngjarjeve të autoriteteve italiane.
Do të ishte “kundër çdo parimi” thotë Beigui, i cili ishte kapiten i anijes gjatë misionit të qershorit 2017.
“Asnjë OJQ nuk ka aftësinë për të rimarrë barkat e zbrazëta të refugjatëve, kështu që ekuipazhet shpesh i vënë zjarrin për t’i zhytur”, tha grupi “Iuventa10” në qershor në Twitter, që shpjegonte ngjarjet e ditës.
“Aktorët shtetërorë dhe OJQ-të kanë rënë dakord për këtë si praktika më e mirë për të shmangur objektivat fantazëm lundruese dhe për të parandaluar kontrabandistët që të përdorin përsëri anijet për biznesin e tyre të pistë”.
“Ne nuk bëjmë marrëveshje me ta për dy arsye,” njoftoi ekuipazhi.
“1. Ata mund të jenë të armatosur. 2. Siguria e ekuipazhit tonë është përparësia më e lartë. ”
Një analizë e pavarur nga Arkitektura Ligjore në Goldsmiths, Universiteti i Londrës, ka vënë në dyshim vërtetësinë e pretendimeve të Prokurorisë, duke thënë se provat kyçe u mbajtën dhe u shtrembëruan për të ndërtuar një narrativ që inkriminon OJQ-të.
Qëndrimi gjithnjë e më i rreptë i qeverisë italiane ndaj vullnetarëve si Beigui bazohet në nocionin që anijet e shpëtimit përbëjnë një të ashtuquajtur “faktor tërheqës”, që inkurajon migrantët të rrezikojnë kalimin e rrezikshëm të detit, sepse ata e dinë se do të shpëtohen.
“Sa më shumë anije të jenë atje, aq më shumë emigrantë do të vijnë”, tha një zyrtar i qeverisë italiane.
Pra, Italia ka vendosur ta bëjë kalimin “më të vështirë”, tha zyrtari.
“Nuk ka më anije të marinës italiane, aq më pak anije të OJQ-ve që shkojnë rreth Mesdheut”.
Pozicioni i Italisë është gjithashtu çështje e sigurisë, sipas Marco Zanni, një deputet i partisë së djathtë ekstreme të Salvinit.
Qasja agresive e Italisë është një përgjigje për të dëshmuar se disa OJQ “ishin në kontakt” me kontrabandistët e njerëzve në Libi, tha ai.
Salvini në veçanti ka bërë një pikë të përballjes me anijet e shpëtimit.
Në postet e panumërta të mediave sociale, ministri i Brendshëm i ka konsideruar OJQ-të dhe anijet e tyre si simbole të një BE-je hipokrite: Anijet tipike që lundrojnë nën një flamur holandez, ose gjerman, presin të lëshojnë njerëz në Itali.
Italia nuk është e vetme në identifikimin e OJQ-ve si pjesë e problemit.
Shqetësimet për një “faktor tërheqës” janë të zakonshme në të gjithë BE-në.
Hollanda, për shembull, ka shtrënguar rregullat e sistemit të regjistrimit të jahteve, duke thënë se licenca – e përdorur nga shumë OJQ për shkak të kostos së ulët dhe shkresave minimale të përfshira – nuk i jep anijeve të drejtën për të udhëtuar me flamurin holandez, ose për të kërkuar shtetësinë holandeze.
OJQ-të “ngrenë shpresa të rreme dhe mund të joshin pa dashje edhe më shumë njerëz në rrezik,” i tha gazetës gjermane Die Welt të dielën ish-kancelari austriak Sebastian Kurz.
“Për sa kohë që shpëtimet në Mesdhe janë parë si bileta për në Europë, gjithnjë e më shumë njerëz do ta ndërmarrin atë udhëtim”.
Edhe pse qeveria italiane përqëndrohet në OJQ-të, anijet që transportojnë migrantë vazhdojnë të mbesin në brigjet italiane.
Javën e kaluar, 83 emigrantë pakistanezë arritën në ishullin Sa Pietro në Taranto, sipas raporteve lokale.
Muajin e kaluar, 73 të ankoruara pranë Torre Colimena, pas një udhëtimi nëntëditor nga Turqia.
Të hënën, ministri i Zhvillimit të Gjermanisë, Gerd Müller, bëri thirrje për Komisionin e ardhshëm Europian që të nisë misione të reja shpëtimi në Mesdhe dhe në tokën libiane, edhe nëse nuk ka marrëveshje unanime nga vendet e BE.
Ministri i Brendshëm gjerman, Horst Seehofer, partia e të cilit ka një qasje të ashpër për migracionin, i bëri thirrje Salvinit të rihapë portet e Italisë për anijet e OJQ-ve.
Media ka ushtruar gjithashtu presion mbi qeveritë që dalin me zgjidhje afatshkurtra politike.
Fundjavën e kaluar, anija e OJQ-së gjermane Alan Kurdi, fillimisht e kundërshtuar nga autoritetet italiane dhe malteze, u lejua në Maltë pas një marrëveshjeje të minutës së fundit të arritur me Gjermaninë dhe Komisionin Europian për shpërndarjen e emigrantëve në bord midis disa vendeve të BE.
Qeveritë kombëtare po shfrytëzojnë një shteg në të ashtuquajturën Direktivë të Lehtësimit të BE-së, thonë ata.
Hartuar në vitin 2001, që detyron qeveritë të kenë sanksione në vend për ata që lehtësojnë hyrjen e paautorizuar, direktiva thotë se qeveritë mund të zgjedhin të mos aplikojnë sanksione kur bëhet fjalë për një situatë humanitare.
Resoma, një platformë e financuar nga BE për kërkime mbi migracionin dhe azilin, ka bërë thirrje për rihapjen e directives, ose për dhënien e udhëzimeve se si qeveritë duhet ta interpretojnë atë.
Një raport i Parlamentit Europian gjithashtu kritikoi tekstin, duke e quajtur atë “jo të përshtatshëm ” dhe duke rekomanduar që të rishikohet.
Megjithëse asnjë punonjës i OJQ-ve ende nuk është shpallur fajtor për akuzat për kontrabandë dhe një numër i rasteve janë hedhur poshtë si rezultat i mungesës së provave, numri i OJQ-ve që operojnë në Mesdhe ka rënë si rezultat i ndjekjeve të gjata dhe pasigurisë ligjore.
Kur Beigui u nis për herë të parë në det në vitin 2016, kishte më shumë se një duzinë anije shpëtimi civile që vepronin në Mesdhe.
Në vitin 2018, shumica e OJQ-ve ndaluan operacionet, sipas një raporti të ri të Agjencisë Europiane për të Drejtat Themelore të publikuara në qershor.
Ndër gjashtë anijet e OJQ-ve ende operacionale në Mesdhe në qershor, dy nuk janë anije aktive kërkimi dhe shpëtimi, dhe vetëm monitorojnë aktivitetin e shpëtimit.
Një tjetër, Sea-Watch 3, u bllokua muajin e kaluar pasi Rackete e drejtoi atë në portin e Lampedusa pa leje.
OJQ ka thënë se paratë e ngritura për të mbështetur kapitenen gjerman do të përdoren për shpëtime të ardhshme.
Beigui ka hequr dore prej situatës së tij ligjore.
Ai është ulur në kuvertën e anijes së tij në portin e Hamburgut me një lëng molle.
“Nuk mund të përgatitesh për një rast si ky,” thotë ai.
Gjyqi është planifikuar të fillojë në vjeshtë dhe mund të duhen vite.
Ndërkohë, ai punon nga ora 7 deri në orën 3.30 të mëngjesit në port.
Më mirë do të ishte në mision.
“Çdo ditë ka njerëz në ankth,” thotë ai.
“Nuk ka më ndonjë anije në Mesdhe, dhe nëse disa anije që janë atje mbahen peng, do të shkaktohej një katastrofë humanitare”.
Deri më tani, këtë vit kanë vdekur 667 persona në Mesdhe, sipas një vlerësimi të Kombeve të Bashkuara.
Numri i vërtetë ka të ngjarë të jetë shumë më i lartë, sipas Phone Alarm, një OJQ që vepron si linjë telefonike për anijet në vështirësi dhe ndihmon koordinimin e shpëtimit.
Në prill, organizata mori një telefonatë për një anije që mbante rreth 50 vetë, tha ajo.
Ai lajmëroi një anije të afërt të OJQ-ve, Alan Kurdi i Syrit të Detit, por emigrantët nuk u gjetën kurrë.
Politico.eu-Përshtati në shqip për TemA: Diona Çeço
