Dossier/Ja pse Saddam Hussein u ekzekutua për Kurban Bajram?

Populli i Irakut nuk mbeti i shtangur dhe i befasuar vetëm nga fakti që në fillim të mijëvjeçarit të tretë, një tank amerikan u shfaq në qendër të Bagdadit në pushtimin e vendit të tyre nga Shtetet e Bashkuara në 2003, gjatë së cilës regjimi i Presidentit të ndjerë Saddam Hussein u përmbys. Ky fillim solli surpriza të reja pas skenës së ekzekutimit të Saddamit në trekëmbësh në mëngjesin e 30 dhjetorit 2006, në ditën e parë të Kurban Bajramit.

Kanë kaluar 14 vjet nga ajo ngjarje, por ajo ende mbart interpretime disi të ndryshme, me shumë të panjohura dhe sekrete që ende e ndjekin atë pa një përgjigje të qartë ndaj tyre, dhe disa nga ato kryesore vërtiten rreth qëllimit të disa palëve të jashtme për të kontrabanduar Saddamin dhe arsyet për të zgjedhur saktësisht atë kohë për ekzekutimin e aktgjykimit.

 Ambiciet politike

Saddam Huseini është akuzuar për një numër krimesh, duke përfshirë krime kundër njerëzimit. Ai i bëri ato gjatë një çerek shekulli të sundimit të tij mbi Irakun (1979-2003), pas së cilës ai u përmbys në pushtimin amerikan të vendit. Por nuk ishin fshehur pas ekzekutimit të Saddamit, kryesisht ambicie politike dhe duke lënë një gjurmë në histori, e cila u kërkua nga ish-kryeministri Irakian Nuri al-Maliki duke bërë ekzekutimin e Saddamit gjatë qeverisjes së tij, thotë gjyqtari Mounir Haddad, nënkryetar i Gjykatës Supreme Penale dhe nënkryetar i Gjykatës së Kasacionit dhe mbikëqyrës i ekzekutimit.

Haddad ende i mban mend detajet nga momentet e fundit të jetës së Saddamit para ekzekutimit. Ai mbikëqyri drejtpërdrejt ekzekutimin e dënimit pasi ra dakord me Al-Maliki që ekzekutimi do të ndodhte pikërisht atë ditë. Në përgjigje të pyetjes: “A ka ndonjë axhendë të huaj prapa zgjedhjes së ditës së parë të Kurban Bajramit për datën e vendimit, si një shenjë hakmarrjeje me një historik sektar?”, ai përgjigjet duke theksuar se çështja e ekzekutimit ishte ekskluzivisht çështje e gjykimit të gjykatës.

Çfarë parashikoi Gaddafi?

Një nga detajet më të pazakonta dhe të çuditshme në lidhje me ekzekutimin e Saddam Hussein, siç pretendon Haddad, ishte që Presidenti i ndjerë libian Muammar Gaddafi la mënjanë 5 miliardë dollarë për ta kontrabanduar Saddamin nga burgu. Por planet dhe përpjekjet e tij nuk ishin të suksesshme dhe opozita libiane e konfirmoi këtë pasi Gaddafi u përmbys. Gjithashtu, në fjalimin e tij në një nga samitet arabe, Gaddafi parashikoi që fati i presidentëve arabë do të ishte i ngjashëm me fatin e Saddam Husseinit.

Megjithëse gjyqësori irakian e ka akuzuar Saddamin për krime të rënda kundër njerëzimit, veçanërisht masakrat që ai bëri kundër kurdëve dhe shiitëve, ngjarjet pas atentatit të dështuar ndaj tij në 1982 në rrethin Dujail e sollën atë në trekëmbësh.

Masakra e Dujail ndodhi në fillim të viteve 1980 në një qytet që mban emrin, në veri të Bagdadit, pas një sulmi ndaj një autokolone të presidentit irakian. Më shumë se 140 banorë të vendit u ekzekutuan në masakër dhe shumë shtëpi, prona dhe ferma u shkatërruan.

Kurthi amerikan

Qëndrimi i Saddamit në prapaskenë nuk do të kishte kaluar pa realizimin e interesave konfliktuale të palëve që dëshironin të përfitonin prej tij dhe informacionit të tij në lidhje me ngjarje të rëndësishme, të ndjeshme dhe të spikatura. Në të kundërt, disa parti nxituan ekzekutimin nga frika e kthimit të partisë Baath. Gjithashtu, forca të caktuara kanë kërkuar të përdorin praninë e Saddamit për të ngritur një numër çështjesh dhe për ta tërhequr Irakun në negociata të panevojshme. E gjithë kjo e shtyu Al-Malikin të zgjidhte çështjen dhe të zbatonte dënimin me vdekje.

Sjellja e Saddam Huseinit në trekëmbësh nuk ishte një gjë e lehtë pa pjesëmarrjen e disa vendeve të huaja dhe aktorëve të brendshëm, sipas Dr. Saleh al-Alawi, profesor i historisë politike në Universitetin Al-Mustansiriya, i cili i gjen arsyet për këtë në rrethana stresuese brenda dhe jashtë vendit.

Në përgjigje të pyetjes: “A e tërhoqi Amerika klasën politike irakiane në grackën e saj duke zgjedhur këtë datë për dënimin me vdekje apo jo?”, Al-Alawi theksoi se Amerika ishte e përfshirë në këtë çështje dhe madje punoi në afrimin e këtij kësaj date. Ai e interpreton një veprim të tillë si një hile të zgjuar për të hutuar muslimanët, për të kërkuar shpjegime dhe për të lënë në hije festën, pasi do të kujtojë një ngjarje në historinë islame të ngjashme me atë që i ndodhi Saddamit. Ai i referohet dënimit me vdekje të dhënë nga një halif abasid kundër një grupi opozitar për kthim kundër tij, përfshirë djalin e tij. Kalifi nuk pranoi të respektojë lutjet e gruas së tij për të liruar djalin e tyre, duke urdhëruar që të gjithë të ekzekutohen në një Kurban Bajram.

Al-Alawi tërheq vëmendjen në një nga truket amerikane që mashtroi klasën politike që u bë me sa duket nën presion për të nxjerrë Saddam Husseinin nga burgu. Por qëllimi i tyre i fshehtë ishte t’i inkurajonte ata të ekzekutonin menjëherë, gjë që ata arritën ta bënin dhe të gjithë politikanët ranë në këtë grackë.

Provokimet dhe drita jeshile

Dr. Muhamed al-Hayani, një profesor i shkencave politike, pajtohet me pikëpamjen e Al-Alawi për suksesin e Amerikës në tërheqjen e politikanëve irakianë në grackën e tyre dhe ekzekutimin e Saddam Huseinit në këtë mënyrë. Ai beson se ka pak mundësi që klasa politike, e cila erdhi pas vitit 2003, të ishte në gjendje të ekzekutonte Saddam Huseinin pa dritën jeshile të Amerikës.

Al-Hayani akuzoi strukturat politike për provokim të popullit irakian për kryerjen e ekzekutimit në mëngjes të Kurban Bajramit të bekuar. Ai hodhi poshtë idenë e kontrabandimit të Sadamit, nxjerrjen e tij në një mënyrë apo në një tjetër, ose dështimin për të zbatuar dënimin me vdekje, duke qenë se ai ishte akuzuar për shumë krime për të cilat ishte dënuar me vdekje.

Ai ishte i befasuar që ekzekutimi ishte pa praktikë islame, dimensione njerëzore dhe morale, si dhe parime arabe, veçanërisht pasi Saddam Hussein ishte presidenti i Irakut që drejtoi për gati 25 vjet.