Një nga iniciuesit kryesorë të projektligjit 1991-1992 ka qenë deputeti italian Damiano Poti, babai i Marco Potit, kryetarit aktual të Melendugnos, i cili ka dalë hapur kundër projektit TAP.
“Unë kam pasur shumë kontakte me Ministrinë e Industrisë së Ndërtimit nga pala shqiptare, për kryerjen e një studimi fizibiliteti teknik dhe ekonomik për ngritje e një ujësjellësi nënujor me jugun e Shqipërisë dhe rajonin e Pulias. Gjithashtu, sigurova nga autoritetet kompetente shqiptare për të kryer studime kërkimore në tokën shqiptare dhe bashkëpunimin e drejtpërdrejtë të autoriteteve të tyre lokale”, shprehet tekstualisht në projektligj ideatori kryesor i furnizimit me ujë dhe gaz të Italisë, Damiano Poti.
Por, idesë së Potit, po i jep sërish jetë guvernatori i Pulias Michele Emiliano. Emiliano e hodhi në tryezë këtë ide, në një takim informal me kryeministrin Rama dhe ish-liderin e Britanisë së Madhe Tony Blair, duke u shprehur se Italia ka nevojë të furnizohet me ujë, pasi shqiptarët nuk kanë ç’të bëjnë me të.
“Uji dhe gazi do të na vijnë nëpërmjet detit nga Shqipëria në Pulia”, kjo është deklarata e guvernatorit të Pulias Michele Emiliano gjatë konferencës “Nga qymyri në Paris” të mbajtur të premten më 17 nëntor në Caserta. Ai propozoi ndërtimin e një rrjeti që transportonte ujë nga Shqipëria në Pulia.
Por, lidhur me këtë propozim rezulton të jetë hartuar një projektligj që në vitin 1991, në të cilin flitej për ndërtimin një rrjeti që do të dërgonte ujin nga Shqipëria në Itali.
Në atë kohë ky projekt ligj u rishqyrtuar dhe në vitin 1992 ku titullohej: “Rregullore për ndërtimin dhe menaxhimin e një ujësjellësi nënujor midis Shqipërisë dhe Italisë”.Por vetëm sot mediat italiane kanë bërë të mundur zbulimin e këtij projektligji, i cili është diskutuar nga autoritetet atje që në vitet 1991-1992.
Ndërsa në fjalën e tij guvernatorit të Pulias më tej është shprehur: “Isha në Shqipëri disa ditë më parë. Fola me kryeministrin Edi Rama. Isha për darkë në shtëpinë e tij. Ato ditë në Shqipëri ishte edhe Toni (Tony Blair) të cilin e takova gjithashtu. Ai ishte i shqetësuar për situatën e rendit publik në Salento, prandaj i bëra një propozim Blerit dhe kryeministrit shqiptar; Në vend që të parashikohet kompensimi mjedisor, pse të mos bëni një tub që shkon së bashku me atë të gazit dhe të sjellë ujë nga Shqipëria sepse atje ka shumë ujë dhe nuk dinë se çfarë të bëjnë me të. Ndoshta ata kanë nevojë ta shesin atë në Salento, sepse ne ende marrim ujë nga puset? A nuk është kjo edhe një kompensim mjedisor?”
Pra ideja e ndërtimit të ujësjellësit mes Shqipërisë dhe Italisë, nuk rezultuaka e re.
Artikulli në median italiane:
25- vjet më parë parlamentari Damiano Poti, babai i kryetarit të aktual të Melendugno, paraqiti një projektligj për krijimin e një ujësjellësi Shqipëri-Itali. Ky do të ishte një projekt i titullar si “ujësjellësi nënujor”, që do të bënte të mundur dërgimin e ujit nga Shqipëria në Itali. Një projektligj i veçantë lidhur me këtë plan ishte diskutuar që në vitin 1992. Por, së fundmi ky projektligj është propozuar nga Michele Emiliano, Guvernatori i Pulias. Thuhet se tubacionet e ujit do të vendosen në të njëjtën linjë me tubacionet e gazsjellësit TAP. Duket një projekt interesant, por ndoshta mund të mos jetë kështu.Që nga viti 1992, ka kaluar shumë kohë, kur një grup parlamentarësh të Pulias paraqitën një projektligj për ndërtimin e një ujësjellësi Shqipëri-Itali. Ndërtimi i tij do të arrinte vlerën e 1,000 miliardë euro,ku 80 nga 150 kilometra i cili do të ishte i tërë projekti do të ishin nën ujë.
Ndërsa në atë kohë në të njëjtën vlerë të paraqitur më lart lidhur me projektin, ishte parashikuar dhe sipas autoriteteve italiane ishte biseduar që jo vetëm të bëhej i mundur transportimi i ujit, por edhe furnizimi me energjisë i Italisë nga gazi natyror metan.“Në të njëjtën faturë, kemi biseduar për një furnizim të mundshëm me energji nga gazi natyror metan në të ardhmen”.
“Unë kam pasur shumë kontakte me Ministrinë e Industrisë së Ndërtimit nga pala shqiptare, për kryerjen e një studimi fizibiliteti teknik dhe ekonomik për ngritje e një ujësjellësi nënujor me jugun e Shqipërisë dhe rajonin e Pulias. Gjithashtu, sigurova nga autoritetet kompetente shqiptare për të kryer studime kërkimore në tokën shqiptare dhe bashkëpunimin e drejtpërdrejtë të autoriteteve të tyre lokale” thuhet në projektligj.
Ligji i propozuar
“Rregulloret për financimin e ndërtimit të një ujësjellësi nënujor midis Shqipërisë dhe Italisë”, paraqitur më 14 nëntor 1991.
“Gjatësia e ujësjellësit – të propozuar arrin mbi 150 kilometra, nga të cilat 80 do të ndërtohen nënujore. Në lidhje me këtë punë besohet se tubat do të vendoseshin me diametër të përshtatshëm duke adaptuar teknologjinë në shtrimin e tubacioneve. Më shumë hollësira teknike janë duke u shqyrtuar më tej”,shkruhej në projektligj.
Propozimi gjithashtu fliste për një “funksion të trefishtë”.
Këta tre funksione do të janë: Furnizimi i Pulias me ujë, furnizimi i Italisë me energji, si dhe shpërndarja e gazit natyror.
“Por, në këtë projekt do të kalojë dhe një linjë energjie për të rritur disponueshmërinë e energjisë në Itali, dhe një tubacion për transportimin dhe shpërndarjen e gazit natyror në qendrat e mëdha të Shqipërisë dhe të Gadishullit Ballkanik”, shkruhet në projektligj.
Nënshkruesit
Pas propozimit të projektligjit në vitin 1991, ai u shqyrtua në 30 qershor 30, 1992 ku u bë i mundur prezantimi i tij: “Rregullores për ndërtimin dhe menaxhimin e një ujësjellës nënujore midis Shqipërisë dhe Italisë”, në të cilën do të nxjerrë në pah detaje të reja të projektit. Ajo që është e habitshme, nuk është vetë projekti.Ndër nënshkruesit e propozimit, në fakt, ishin:
Socialisti Damiano Poti, babai i Marco Poti, kryetarit aktual të Melendugnos, ka dalë hapur kundër projektit TAP.
Projektligji, gjithashtu mban firmën e Ernesto Abaterusso (PDS), shumicës së këshillit nga radhët e PD dhe PZHK. PZHK është partia e Massimo D’Alema, historikisht në favor të qasjes së TAP.
Por projektligji u nënshkrua edhe nga Biagio (PSI), Antonio Broën (PSI), Giuseppe Caroli (DC), Gaetano Gorgons (PRI), Antonio Lia (DC).
E njëjta histori, i njëjti vend, i njëjti det
Por, në projekt flitej për “katër tuba prej çeliku të diametra të ndryshëm”, të Propozuar në ligjin e paraqitur në qershor të vitit 1992.
Vendet nga ku do të kalonte ujësjellësi, ishin konsideruar të përshtatshëm, ku flitej dhe për kalimin e tij në San Foca, vend në të cilin aktualisht do të kalojë dhe TAP.
Për territorin italian
“Për punët në territorin italian, në lidhje me morfologjinë e vendeve parashikohet që projekti të mos kalojnë në vendbanimet ekzistuese, edhe pse prek disa prej tyre, si rezultat i një inspektimi të veçantë, anë propozuar dy zgjedhje të mundshme dhe të përshtatshme për kalimin e tubacioneve në bregun e Salentos.
I mundshëm është kalimi i tij nga San Foca, 1.8 km në jug të Torre Speçhia Ruggieri, ku bregu është mjaft i ulët dhe ulja është e lehtë e arritshme me rrugën ekzistuese. Rruga për të arritur në rezervuarin e Galugnano zgjatet në veri të Melendugno dhe Calimera dhe në jug të Caprarica dhe ka një gjatësi totale prej rreth 16 km”, shkruhej më tej në projektligj.Projekti i nënshkruar nga Damiano Potì në vitin 1992 ishte lënë mënjanë. Por tashmë studimet e vjetra të fizibilitetit vënë San Foca përballë përgjegjësisë në mesin e uljeve të mundshme për kalimin e tubacioneve. Nënshkrimi i ligjit në 1992 ishte kryesisht politik në Puglia. Me pak fjalë, Puglia e donte ujësjellësin. Sot gjenerata e re konkurron pikërisht atë që “etërit” po gjurmonin. Ne jemi spontan për të pyetur nëse Marco Potì, i cili kundërshton TAP, do të ndryshojë qëndrim, që të fitojë meritat e trashëguara. /TiranaToday/b.d
