Merreni me mend sikur në kontestet e pazgjidhura në mes të shteteve evropiane, bie fjala në mes të Gjermanisë dhe Francës menjëherë pas përfundimit të LDB, të kishin marrë pjesë ende oficerët e Hitlerit, të cilët në emër të kauzës fashiste kishin shfarosur miliona jetë njerëzish. Aktualisht politikanët e Kosovës janë të detyruar të kenë përballë në tryezat e bisedimeve politikanë serbë cilët dikur kishin qenë të uniformuar në fushëbetejat e përgjakshme në kuadër të projektit të Serbisë së Madhe dhe pjesë e makinerisë pushtuese të Millosheviqit, kurse tani në Bruksel buzëqeshja e tyre ka domethënien e një mizanskene në teatrin absurd të të ashtuquajturave bisedime Beograd – Prishtinë
Nga Emin AZEMI
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në vizitën e tij të parë në Bruksel paraqiti edhe platformën e bisedimeve me Serbinë. Këtë platformë ai e shpalosi të enjten para Komitetit të Punëve të Jashtme të Parlamentit Evropian, ndërkohë që duke folur për dialogun me Serbinë, ai përfundimisht i bëri të ditur parimet mbi të cilat duhet të zhvillohet ky dialog:
E para – është pranimi i realitetit. Kjo do të thotë që Kosova nuk mund të kthehet në kohën para pavarësisë.
E dyta – është pranimi i së vërtetës. Serbia duhet të pranojë krimet dhe keqbërjet e saj në të kaluarën në Kosovë.
E treta – është barazia e përfaqësuesve. Në çdo tryezë ne ulemi si të barabartë për të zgjidhur problemet ekzistuese dhe jo për të krijuar probleme të reja.
E katërta – qytetarët duhet të jenë përfituesit fundor. Dialogu nuk mund të bëhet për ruajtjen e reputacionit ose karrierës së politikanëve në detyrë, por me përmirësimin e jetës së qytetarëve në terren.
Përpos këtyre, Kurti në fjalimin e tij përfshiu edhe disa çështje thelbësore që kanë të bëjnë me borxhet, trashëgiminë dhe reparacionet e luftës. Sipas tij, këto çështje ende rëndojnë mbi Serbinë si obligime, të cilat nëse zbërthehen më detajisht duken kështu:
– Përafërsisht 3 miliard euro në dëmin pasuror dhe jopasuror të pensioneve të papaguara.
– Mbi 400 milionë euro në dëmin pasuror dhe dëmin jopasuror të keqpërdorimit të rrjetit të energjisë elektrike.
– Pasuritë e Kosovës në Serbi dhe të ish-republikave të tjera të RSFJ-së, statusi i të cilave nuk është adresuar ende.
– Reparacionet e luftës të cilat duhet të përfshijnë garancitë e mos-përsëritjes, dëmshpërblimit dhe kompensimit.
Këto dhe çështje të tjera në fakt paraqesin platformën e bisedimeve me Serbinë, por edhe rrugëtreguesit nga duhet të shkojë ky proces kaq i stërzgjatur. Kryeministri Kurti tha se këto janë gjëra për të cilat duhet të flasim dhe t’i zgjidhim, dhe për të cilat qeveria e tij, siç tha ai, është plotësisht e përkushtuar.
Për ta plotësuar mozaikun e gjendjes nëpër të cilën po kalon Kosova, si rezultat i pasojave që kishte lënë pushtimi serb, kryeministri Kurti tha se deri më sot, 22 vjet pas luftës, ende janë 1632 persona të zhdukur, kurse familjet e tyre ende nuk mund të vendosin lule në varret e tyre dhe të pikëllohen në mënyrën tradicionale.
Sa i përket vizionit të tij mbi të ardhmen e Ballkanit në kuadër të BE-së, Kurti vuri në dukje se Ballkani Perëndimor është i rrethuar nga vendet e BE-së dhe ne duhet të trajtohemi si anëtarë të ardhshëm, jo si fqinjë. Në këtë kontekst, ai hodhi poshtë disa ide , të cilat ai i quajti iniciativa (duke aluduar në Mini Shengenin) që vetëm mund të vonojnë anëtarësimin dhe për rrjedhojë vendet e Ballkanit Perëndimor nuk duhet të kërkojnë të kopjojnë një BE në Ballkan, por ne, siç tha ai, duhet të rrisim bashkëpunimin tonë rajonal në mënyrë që ai ta bëjë procesin e anëtarësimit më të lehtë dhe më të shpejtë.
Për ta konkretizuar idenë e tij se si do të dukej një Ballkan sa më i prosperuar në kuadër të BE-s, kryeministri Kurti shprehu besimin se është në interes të BE-së dhe Evropës që të dalin me një Mini-Marshall, plan i cili do të shpejtonte reformat dhe anëtarësimin e plotë. Plani Marshall i ShBA-së, shpëtoi dhe ndërtoi Evropën dhe krijoi mrekulli ekonomike, dhe tani, siç u shpreh ai, është koha që BE-ja të shpëtojë dhe të ndërtojë Ballkanin Perëndimor.
Në Bruksel diplomatët dëgjuan një politikan nga Kosova shumë gjëra që ata i dinin prej përpara, por kësaj radhe nga Prishtina erdhi një artikulim më i qartë sa i përket disa temave të hapura që kanë ngelur si hije në dialogun Kosovë-Serbi, si pasojë e qëndrimeve eklektike të vet Prishtinës zyrtare në të kaluarën.
Fjalimi i Albin Kurtit para Komiteti të politikës së Jashtme të Parlamentit Europian mund të lexohet në disa mënyra, por ajo që është thelbësorja ky fjalim i qartëson disa dilema që kanë mundur të ekzistojnë sa i përket (mos)qëndrimit të qartë të Kosovës në raport me çështjet e hapura me Serbinë.
Në të kaluarën, Beogradi e ka shfrytëzuar Kosovën si gomë shpëtimi për politikat e veta interne, por edhe si mjet shantazhi për të kërkuar ato që nuk i takonin. Provat më të sigurta të këtij shantazhi janë takimet e shpeshta boshe në Bruksel të cilat janë organizuar sa për të bërë një fotografi të përbashkët, ku buzëqeshja e politikanëve serbë kishte domethënien e një mizanskeni në teatrin absurd të ashtuquajturave bisedime, ku Serbia trajtohej si çështje e brendshme e Kosovës, kurse Prishtina duhej të shkonte me një listë koncesionesh ndaj delegacionit serb.
Mirëpo, platforma e re e kryeministrit Kurti, jo vetëm që nuk parasheh kurrfarë liste koncesionesh ndaj Serbisë, por ajo nuk e trajton Kosovën si një çështje në dialog, por një palë e dialogut, e që duhet të kuptohet mirë para çdo raundi të ri të bisedimeve me Serbinë. Ky parim ndërlidhet me barazinë e përfaqësuesve ku në çdo tryezë palët ulen si të barabartë për të zgjidhur problemet ekzistuese dhe jo për të krijuar probleme të reja.
Pas regjimit të Millosheviqit, qeveria e re në Serbi nuk është distancuar nga Millosheviqi dhe krimet e luftës. Duke mos u distancuar nga krimet e luftës, Serbia po identifikohet më afër me to.
Ky qëndrim i kryeministrit Kurti në Bruksel hapi edhe një çështje parimore, e cila sikur ka kaluar në heshtje në instancat ndryshme të BE-së. Europa dhe sidomos Gjermania, pas përfundimi të epokës së nacizmit kishte kaluar nëpër një proces të gjatë të denacifikimit. Merreni me mend sikur në kontestet e pazgjidhura në mes të shteteve europiane, bie fjala në mes të Gjermanisë dhe Francës menjëherë pas përfundimit ë LDB, të kishin marrë pjesë ende oficerët e Hitlerit, të cilët në emër të kauzës fashiste kishin shfarosur miliona jetë njerëzish.
Aktualisht politikanët e Kosovës janë të detyruar të kenë përballë në tryezat e bisedimeve politikanë serbë cilët dikur kishin qenë të uniformuar në fushëbetejat e përgjakshme në kuadër të projektit të Serbisë së Madhe dhe pjesë e makinerisë pushtuese të Millosheviqit, kurse tani në Bruksel buzëqeshja e tyre ka domethënien e një mizanskene në teatrin absurd të të ashtuquajturave bisedime Beograd – Prishtinë. Dhe për të qenë ironia më e madhe ata ende nuk janë distancuar nga krimet që i kishte bërë politika e Millosheviaqit. Madje, ata në disa raste janë munduar edhe t’i fshehin gjurmët e krimit, duke i frikësuar dhe dekurajuar njerëzit që të mos i denoncojnë publikisht vendndodhjet e varrezave masive ku ende fshihen trupat e shqiptarëve të pagjetur.
Beogradi nuk është kush i Kosovës për t’u integruar në BE, për arsye se agjenda evropiane e Kosovës, si të gjitha shtetet tjera para anëtarësimit, ka prioritet kursin reformues në të gjitha segmentet e jetës institucionale, e sidomos në sistemin e drejtësisë, në luftimin krimit dhe korrupsionit dhe në nxitjen e politikave zhvillimore.
Në të kaluarën ishte fituar përshtypja tepër e gabuar sikur Kosova duhej t’i testonte politikat e saja reformuese fillimisht në Beograd dhe pastaj të vazhdojë procesin eurointegrues. Por, kjo qasje nuk ka mundur të kalojë edhe pa miratimin e heshtur të burokratëve në Bruksel, të cilët ende po e tolerojnë dhe nuk po e problematizojnë kushtetutën e Serbisë e cila ende Kosovën e ka pjesë integrale të sajën.
Si ka mundur Brukseli t’i qaset procesit të normalizimit të raporteve Prishtinë-Beograd, ndërkohë që gjatë gjithë kohës ka lejuar që një shtet i pavarur, siç është Kosova, t’i ekspozohet agresionit kushtetues të Serbisë. Nëse Brukseli vazhdon të tolerojë këtë agresion kushtetues të Serbisë mbi Kosovën, atëherë shtetit i pavarur i Kosovës, i sponsorizuar nga SHBA-të, nga burokratët e Brukselit ende trajtohet si një projekt i papërfunduar dhe që paska nevojë ende për korrigjime e ridefinime.
Administrata e re e Kosovës, e udhëhequr nga kryeministri Albin Kurti, duhet pa humbur kohë të kultivojë një mirëkuptim substancial me strukturat drejtuese të BE-së, duke kërkuar me këmbëngulje nga ato që Kosovën si shtet ta fusin në dioptrinë e partnerëve që prodhon stabilitet rajonal, e jo si një vrimë e zezë, të cilën po mundohet ta projektojë Serbia.
