Nga Baton Haxhiu
Në mëngjesin e 9 majit 2025, Edi Rama ecte në sheshin e ri të Aeroportit të Tiranës pa fjalë të tepërta, vetëm me ato pak ndërhyrje që të tregojnë më shumë sesa po mendon sesa po thotë.
I afrohej fasadës që shtrihej si një perde e lehtë prej hekuri, e zbardhur nga drita e mëngjesit, dhe ngrinte kokën sikur po shikonte jo një objekt ndërtimi, por një pasqyrë të vetë Shqipërisë në prag të një tjetër transformimi.
Ai nuk po inspektonte punimet, po sodiste një vepër që e kishte projektuar me mendje dhe përfytyruar brenda vetes. Dhe pavarësisht se në dy ditë janë zgjedhjet, nuk mund të mos shkruash për një gjë kaq të bukur.
Në rrëfimin e tij entuziast, Marco Casamonti nuk flet si një arkitekt që përfundon një projekt. Flet si një njeri që sapo ka shpikur një mënyrë të re për të hyrë në një vend. Ky do të jetë një shesh i mbuluar me gjatësi gjysmë kilometri. Flamuri më i madh shqiptar, i ndërtuar me pixel, me granit dhe mermer.
Poshtë, 1000 vende parkimi që të çojnë drejt e në terminal, ndërsa sipër, fasada që ndriçon gjithë natën, do të tregojë pamje nga Tirana. Ai nuk po e përshkruan thjesht Aeroportin e Tiranës. Po përshkruan një portë të re për vendin, të punuar si një skulpturë e ajrit, ku çdo element ka qenë objekt shijeje, jo thjesht funksioni.
Ai nuk ecte nëpër sheshin e aeroportit si një kryeministër që inspekton, por si një krijues që preket nga ndriçimi, ngjyrat, ritmi i strukturës, nga mënyra si graniti i kuq dhe mermeri i zi ndërthuren në një tapet që nuk të çon vetëm drejt terminalit, por drejt një ideje.
Shqipëria që pret të huajin, thotë kjo portë, nuk është më ajo që kërkonte ndjesë. Është një Shqipëri që i del përpara me krenari, si një komb që ka zbuluar veten përmes formës.
Fasada e aeroportit dukej si një perde e tejdukshme hekuri, e gdhendur në mënyrë që të duket si dantele, një rrjetë moderne që përthith dritën, fsheh betonin dhe e shndërron strukturën në një bashkim midis arkitekturës dhe danteles industriale.
Rama kishte një qëllim të heshtur, fytyra e Shqipërisë nuk mund të ishte më e shëmtuar, aq më pak kur çdo vit kalojnë prej këtej mbi 15 milionë njerëz.
Ai kishte thënë hapur se nuk e duronte më këtë pamje.
Prandaj, ajo që u quajt përmirësim i Aeroportit të Tiranës, është në fakt një akt estetik, një ndërhyrje kulturore, një instalacion i përhershëm që tregon se shija është një politikë shtetërore dhe Rama e ka vendosur që të jetë e lartë.
Ai i ka dhënë Casamontes duart e lira, por edhe frymëzimin duke e shprehur qartë me vizatim dire dhe me fjali se çka do nga projekti. Bashkë kanë ndërtuar një imazh që do ta përjetojë çdo udhëtar që prek Shqipërinë për herë të parë, një portë që nuk pyet më për të kaluarën, por e imponon të ardhmen.
Aeroporti nuk është më thjesht infrastrukturë. Është një ekspozitë e qëndrueshme, ku drita, guri, xhami dhe metali përfaqësojnë elementet e një vendi që ka vendosur të jetë më shumë se praktik, të jetë i bukur.
Shëtitja e Ramës në sheshin e ri të aeroportit, aty ku flamuri shtrihet jo në një shtizë, por mbi tokë, në granit, nuk është veçse një ritual i stilit. Ai i afrohet fasadës, ngre sytë mbi atë rrjetë hekuri që duket si gdhendur me gërshërë të imta, si të ishte një perde urbane për një skenë moderne shqiptare.
Në fakt, e gjithë ndërhyrja është një skenografi që Rama ka dashur për dekada, Shqipëria që e pret vizitorin si një aktor që ka bërë provat, jo si një figurant që kërkon duartrokitje.
Kjo është pika ku politika largohet dhe mbetet vetëm estetika.
Shefqet Kastrati, investitori që ka ndërmarrë transformimin, është po aq pjesë e këtij vizioni. Ai nuk është një sponsor i rastit, por një bashkëshkrues i infrastrukturës së re që e kupton se Shqipëria nuk është më vendi ku ndërtohet sa për të përfunduar, por për të lënë gjurmë.
Dhe kjo nuk është e vetmja portë që po ndryshon pamje. Në jug, Aeroporti i Vlorës është gati të presë Air Kosova-n, një simbol tjetër i ribashkimit ekonomik dhe simbolik mes Shqipërisë dhe Kosovës. Në veri, Aeroporti i Kukësit, një ndërhyrje modeste, por me dinjitet, i flet një Shqipërie tjetër, asaj të thjeshtësisë që nuk kërkon luks, por respektim të dinjitetit të udhëtarit.
Kështu, ndërsa fushata politike vijon me ritmet e saj, ka një shfaqje tjetër që vazhdon në heshtje, ajo e shndërrimit të Shqipërisë në një vend që di të duket bukur. Dhe në këtë skenë, Edi Rama nuk është thjesht regjisori.
Ai është edhe skenografi, edhe piktori, edhe ai që pastron pluhurin para se të hapet dera e një Shqipërie që nis në Aeroportin e Tiranës dhe Vlorës.
Sepse për të, drita, ngjyra dhe forma janë më shumë se simbolikë. Janë një mënyrë për të bërë shtet.
Bukur Baton.
Një fjalë të vërtetë ke thënë.