Dy njerëz të jashtëzakonshëm morën çmimin Nobel për Paqen: Dr. Denis Mukwege, i cili ka rrezikuar jetën e tij duke botuar lajme për paqen në Republikën Demokratike të Kongos dhe Nadia Murad, e cila ka luftuar pa u lodhur për drejtësi për popullin Yazidi ndërsa ata vuajnë persekutimin që ndoshta është gjenocid. Mukwege nisi si mjek që trajtonte gratë e përdhunuara me pasoja dhe lëndime të tmerrshme.
Në Spitalin e tij Panzi në Bukavu në Kongon lindore, ai u përpoq të riparonte fistulat e shkaktuara jo vetëm nga lindja, por ndonjëherë edhe nga thikat, armët dhe shkopinjtë. Gjithnjë e më shumë, ai nisi të besonte se duhej të trajtonte dhunën jo vetëm me bisturi dhe qepje, por edhe me advokim publik.
Ndërsa u bë gjithnjë e më i njohur, antagonizoi presidentin autokratik të vendit të tij, Joseph Kabila. Në vitin 2012, burra të armatosur vranë shoferin e tij, për pak e vranë dhe atë, pasi kishin mbajtur peng familjen e tij.
Këtu është njëshkrim që shkrova në atë kohë dhe gjithashtu një tjetër artikull që Mukwege ka shkruar më pas, duke shprehur vendosmërinë e tij për të vazhduar luftën.
Për të kuptuar kontekstin në të cilin punon Mukwege – Kongo është quajtur “kryeqyteti botëror i vrasjeve” . Siç kam shkruar në një artikull, gjuha ka zhvilluar një fjalor grotesk me fjalë të tilla si “autokanibalizem” dhe “riperdhunim” për të përshkruar brutalitetin. Kjo video tregon për vuajtjet që Mukwege dhe spitali i tij adresojnë.
Mukwege ishte shumë i vetëdijshëm për rreziqet dhe ishte thellësisht i shqetësuar për sigurinë e tij dhe të familjes, por ai këmbënguli dhe vazhdoi të fliste. Këtu është një bisedë Live në Facebook në të cilën ai ka folur se si e kryente punën e tij.
Ai është përshëndetur në Perëndim për punën e tij, por kjo gjë nuk e mbron atë në vendin e tij , madje mund ta rrisë rrezikun ndaj tij; Presidenti Kabila është thjesht xheloz për famën e tij dhe kjo gjë nuk ndihmon aspak.
Kongo më në fund mund të kalojë në zgjedhje demokratike dhe Dr. Mukwege është përmendur si një president i përkohshëm gjatë këtij procesi, sepse ai është i njohur gjerësisht për sa i përket përkushtimit të sinqertë ndaj vendit të tij dhe jo vetë-pasurimit.
Nadia Murad u bë udhëheqëse humanitare nëpërmjet një rruge tjetër. Shteti Islamik sulmoi zonën e saj, afër kufirit Siri / Irak, në vitin 2014 dhe masakroi njerëzit e popullit të saj Yazidi, ndërkohë që u rrëmbyen gra dhe vajza për të qenë skllave seksi. Ajo detyrohej me forcë të ishte në robëri seksuale, por në fund u arratis.
Kultura Yazidi është konservatore dhe shumica e atyre që kanë përjetuar këtë përvojë nuk duan të identifikohen. Por Murad u ngrit, duke folur publikisht për atë që ajo dhe shumë gra të tjera duruan, duke përsëritur historinë e saj rrëqethëse dhe duke e bërë audiencën të lotojë.
Ishte e lodhshme dhe torturuese për Muradin që të përsëriste historinë e saj, pa pushim, por ajo e bëri këtë dhe tërhoqi vëmendjen globale për gjendjen e Yazidit.
Ajo u mbrojt nga avokatja e të drejtave të njeriut Amal Clooney dhe shkroi një libër, “The Last Girl”, duke marrë shkasë për titullin nga shpresa se ajo do të ishte vajza e fundit që do të duronte këtë fat. Murad ndoshta ndihmoi edhe në ndryshimin e qëndrimeve midis Yazidëve.
Tradicionalisht, gratë Yazidi që ishin përdhunuar e patën të vështirë të martoheshin, por pas tmerreve të masakrave dhe rrëmbimeve, shumë burra Yazidi, duke pranuar se turpi ishte të përdhunoje dhe jo të përdhunoheshe, deklaruan publikisht veten të gatshëm të martoheshin me këto skllave seksi të cilat ishin kthyer në atdhe.
Murad është tashmë e fejuar me një Yazidi.
Këtu është një intervistë Live në Facebook me Murad-in. Shpresoj që ju do ta shihni atë dhe Mukwegen të flasin, sepse ata janë shumë më elokuent në përshkrimin e dhimbjes së popujve të tyre. Zërat e tyre duhet të dëgjohen.
Ajo që Murad dhe Mukwege ndanë është guxim dhe përkushtim i madh për t’i dhënë fund mizorive dhe represionit.
Është emocionuese t’i shohësh ata të dy të fitojnë Nobelin, por unë di diçka që ata do ta dëshironin edhe më shumë; paqja në Kongo dhe drejtësia për Yazidi.( The New York Times, Citizens Channel)
