A po prek rendin kushtutetues GJKKO, me pezullimin e Ballukut?

Nga Baton Haxhiu

Republika e prokurorëve po ngrihet pa votë, kur një masë sigurie bëhet akt qeverisjeje dhe gjykata tenton të zëvendësojë Kryeministrin në kufirin e parë të një grushti shteti pa tanke

Nesër Gjykata e Posaçme mund ta emërojë vetë zëvendëskryeministren e Edi Ramës. Sepse me vendimin nr. 118 datë 19 11 2025 ajo mori një kompetencë që nuk ia jep as Kushtetuta as ligji. Pezulloi numrin dy të qeverisë nga detyra sikur të ishte organ emërues. Sikur pushteti ekzekutiv të varej nga vula e gjyqtarëve dhe jo nga vota e qytetarëve. Dhe ky është thelbi. Jo fati penal i Belinda Ballukut. Por fakti që një gjykatë i tregoi Kryeministrit se kush komandon ekzekutivin.

Me një vendim të vetëm GJKKO i dërgoi një mesazh politik qeverisë. Ne vendosim kush rri dhe kush ikën nga kabineti. Ne vendosim kur qeveria mbetet pa numrin e saj dy. Ne vendosim kush mund të ushtrojë pushtet ekzekutiv. Sepse masa “pezullimi i ushtrimit të detyrës” për një zëvendëskryeministre nuk është masë sigurie. Është akt qeverisjeje. Është ndërhyrje në thelbin e pushtetit.

Vendimi në vetvete e pranon këtë. Në pikën e parë të tij thuhet qartë se gjykata ka vendosur “pezullimin nga detyra me funksione të larta shtetërore si Zv.Kryeministër i Republikës së Shqipërisë dhe Ministër i Infrastrukturës dhe Energjisë”. Pra gjykata e ka të qartë se çfarë funksioni po pezullon. Dhe pikërisht për këtë akti nuk është më juridik. Është politik. Është institucional. Është kompetencë që s’i takon.

Sigurisht që drejtësia ka të drejtë të hetojë ministra. Ka të drejtë të kërkojë masa sigurie ndaj kujtdo zyrtari publik. Por nuk ka asnjë të drejtë të zgjedhë qeverinë. Të marrë për vete rolin që Kushtetuta ua jep qartësisht tre institucioneve dhe vetëm atyre. Kryeministri propozon. Presidenti dekreton. Kuvendi miraton. Këtu fillon dhe mbaron skema e emërimit dhe shkarkimit të ministrave dhe të zëvendëskryeministrit. GJKKO nuk është as Kryeministër. As President. As Kuvend. Nuk ka mandat të ndërtojë qeveri paralele përmes masave të sigurimit.

Kjo nuk ka lidhje me fajësinë e Belindës. Kjo është çështje shteti. Sepse zëvendëskryeministri është njeriu që drejton vendin në mungesë të Kryeministrit. Nëse Kryeministri është i pamundur të ushtrojë funksionet e tij, vendi mbahet nga zëvendësi. Dhe nëse zëvendësi është pezulluar nga gjykata, zinxhiri i ushtrimit të pushtetit këputet. Pra vendi hyn në vakum ekzekutiv. Pra qeveria ngelet pa kokë rezervë. Pra gjykata ndërhyn në mekanizmin e vazhdimësisë së shtetit. Askush nuk e ka këtë të drejtë.

Dhe këtu qeveria nuk ka të bëjë vetëm me një emër. Ka të bëjë me funksionin. Me parimin. Me kufirin mes pushteteve.

Belinda Balluku nuk është vetëm ministre. Ajo është deputete e zgjedhur. Dekretuar si ministre nga Presidenti. Miratuar nga Kuvendi. E propozuar nga Kryeministri. Pra me dyfish imuniteti. Imunitet ekzekutiv dhe parlamentar. Imunitet që nuk e mbron personin por institucionin. Njeriun jo. Funksionin po.

Me masën “ndalim i daljes jashtë shtetit” gjykata ka futur parlamentin në një spirale si ajo e rastit Berisha ku vetë Kuvendi e konsideroi masën si formë të kufizimit të lirisë së një deputeti. Por në rastin e Ballukut kemi më shumë. Sepse nuk kufizohet vetëm liria e një deputeti. Kufizohet ushtrimi i pushtetit ekzekutiv. Dhe kjo nuk është më masë sigurie. Ky është akt me pasoja kushtetuese.

Drejtësia mund të kërkojë heqjen e imunitetit. Mund të kërkojë arrest me burg. Mund të kërkojë çdo masë tjetër që kufizon individin. Por nuk mund të japë masa që prekin ekzekutivin. Nuk mund të ndërhyjë në përbërjen e qeverisë. Nuk mund të sillet sikur është organ vendimmarrës i pushtetit ekzekutiv. Kjo është linja që nuk kalohet.

Edi Rama duhet të shkojë deri në fund në Gjykatën Kushtetuese. Sepse nëse sot pranon në heshtje që një gjykatë të pezullojë zëvendëskryeministren pa pëlqimin e Kuvendit, pa procedurë dhe pa dialog kushtetues, nesër e njëjta gjë mund të ndodhë me cilindo ministër. Madje edhe me vetë Kryeministrin. Mjafton një interpretim kreativ i nenit “rrezik për prishjen e provave”. Ky është mekanizëm që çmontuar pushtet. Ky është precedent.

Rama nuk mund të thotë “e zgjidhim politikisht”. Sepse kjo nuk është çështje politike. Është çështje kushtetuese. Nëse sot nuk vihet kufiri, nesër SPAK e GJKKO do kenë de facto fuqinë për të projektuar qeveri të reja përmes dosjeve dhe masave të sigurimit. Dhe kjo nuk është më drejtësi. Është inxhinieri politike. Është rishkrim i sistemit përmes vendimeve penale. Jo përmes votës.

Këtu hyn edhe roli amerikan. Departamenti i Drejtësisë, OPDAT, Ambasada e SHBA-ve kanë investuar vite të tëra për SPAK-un. Kanë dhënë legjitimitet moral dhe politik. Kanë garantuar mbështetjen ndërkombëtare.

Por tani, pikërisht për këtë, duhet të jenë të parët që kërkojnë respektimin e procedurave. Sepse një drejtësi që perceptohet si e mbështetur nga amerikanët nuk mund të veprojë jashtë kornizës kushtetuese pa dëmtuar vetë reformën. SPAK nuk është projekt për të zgjedhur qeveritë e Shqipërisë. Është projekt për të gjykuar korrupsionin. Dhe këto dy role nuk duhen dhe nuk mund të përzihen. Vetëm nëse ajo ka lobuar dhe vendos që kështu të ndodh dhe shpeshherë nuk pyet fare për procedura.

Belinda Balluku nuk është problemi. Është shembulli. Është testi. Është kokë turku e një sistemi që kërkon të tregojë forcë duke kaluar përmes rrugës më të rrezikshme. Drejtësia nuk mund të jetë arkitekte e ekzekutivit. Nuk mund të jetë pushteti që shemb dhe ndërton qeveri. Kjo tingëllon si luftë ndaj korrupsionit por në thelb është përçarje e pushteteve. Është rrëshqitje në republikën e prokurorëve. Grusht shteti pa tanke. Grusht shteti me masa sigurie.

Në këtë moment nuk ka rëndësi nëse Belinda është fajtore apo jo. Këtë e thotë gjykata me proces. Rëndësi ka nëse pranojmë që gjykata të bëhet vetë proces politik. Rëndësi ka nëse pranojmë që një zëvendëskryeministër të pezullohet me një firmë gjykatësi pa autorizimin e atyre që Kushtetuta u jep kompetencën për ta bërë këtë. Rëndësi ka nëse i hapim rrugë një precedenti që nesër mund të përdoret kundër kujtdo. Edhe kundër atyre që sot brohorasin.

Dita e sotme nuk është dita e Belindës. Është dita kur u prek një gur themeli i shtetit. Është dita kur gjykata provoi të tregojë se kush zgjedh qeverinë. Dhe nëse nuk ka një reagim kushtetues menjëherë, atëherë vendi nuk po rrezikon një krizë. Vendi po rrezikon një model të ri pushteti. Pa votë. Pa debat. Pa parlamentarizëm.

Një republikë ku gjykata i tregon Kryeministrit se kush duhet të jetë zëvendëskryeministër.

Ky është kufiri. Dhe ky kufi s’mund të kalojë.