Një vend që konsiderohej si një nga më të vështirët deri 20 vite më parë, Shqipëria ka arritur të rilindë, duke ndryshuar ”lëkurën” e saj dhe duke ofruar shumë përparësi në këndvështrimin ekonomik, shkruan Enza Petruzziello në një analizë shteruese për faqen e njohur italiane kushtuar kryesisht mënyrës së jetesës voglioviverecosi.com.
”Aktualisht, ka rreth 20 000 italianë që jetojnë dhe punojnë në Tiranë, në kryeqytetin e vendit. Bëhet fjalë për një nga vendet më pak të shtrenjta në botë dhe një destinacion që pëlqehet nga shumë njerëz.
Të rinjtë, sipërmarrësit dhe pensionistët italianë zgjedhin këtë vend si një vendbanim të ri, në kërkim të mundësive të reja, për të shijuar vitet e pensionit ose edhe për të investuar.
A ia vlen vërtet të investosh në Shqipëri? Cilat janë arsyet e këtij interesi në rritje për investime në vend? Së pari, afërsia me Italinë, pastaj ekonominë e saj: standardi i jetesës këtu është rritur, pagat janë trefishuar dhe gjetja e punës nuk është më një mision i pamundur. Dhe përsëri: kosto të ulëta të punës, taksim të favorshëm, afërsi me Italinë, gjuhën që e flasin në masë shumë shqiptarë si edhe shpenzimet e transportit me vendin tonë, Italinë.
Pa harruar burokracinë joefikase të vendit tonë, Italisë. Në Shqipëri është e mundur të hapet një aktivitet brenda një dite. Një mrekulli në krahasim me kohën dhe kostot italiane. Është një vend që po hapet, ku kërkesa për personel të kualifikuar është ende e lartë, kështu që është e përsosur për ata që duan të investojnë jashtë vendit dhe të bëhen sipërmarrës.
Dhe pastaj ka leverdi edhe për koston e jetesës, vërtet shumë të përshtatshme sidomos për pensionistët italianë që jetojnë në Shqipëri, ku me ndihmën e pensionit, mund të bëjnë një jetë të rehatshme.
Pavarësisht se ka një fuqi blerëse të ulët, Shqipëria ofron çmime të ulëta për ushqimin, qiratë dhe produktet. Në Tiranë për këto shërbime ju duhet të shpenzoni vetëm 630 dollarë në muaj.
Të gjitha këto arsye shpjegojnë pse sot është koha e duhur për të investuar në Shqipëri. Disa italianë kanë filluar biznese në qytetet kryesore si Tiranë, Durrës, Sarandë dhe Vlorë, që përfaqësojnë edhe qytetet kryesore në vend.
Nga ana tjetër, si në të gjitha vendet në zhvillim, sigurisht që ekzistojnë edhe rreziqet. Problemet më të mëdha paraqiten nga një korrupsion i lartë, jo gjithmonë hartat e azhurnuara të regjistrit të tokës dhe modeleve të ndryshme të zhvillimit midis zonave të ndryshme territoriale. Sidoqoftë, këto janë rreziqe që mund të përballen dhe tejkalohen, siç dëshmojnë shumë kompani italiane të pranishme në vend.
Sa kompani italiane ka në vend?
Sipas të dhënave të Infomercati, në 2018 Italia zinte 34,1% të tregtisë totale tregtare të Shqipërisë, e cila në vitin 2017 arriti në rreth 2,6 miliardë euro. Italia është qartësisht klientja kryesore, me 48,2% të vëllimit të eksporteve, gjithashtu furnizuesja e parë në Shqipëri me 27,3% të importeve.
Sipas të dhënave të vitit 2018, pas Italisë, partneri i parë tregtar, vijnë më pas Greqia (6,9%), Gjermania (6,6%) dhe Kina (6,3%). Prania jonë sigurohet nga rreth 1 000 ndërmarrje të vogla dhe të mesme, nga grupi i madh bankar ”Intesa San Paolo” dhe nga disa grupe industriale të mesme të mëdha të krijuara kryesisht në sektorët e çimentos, agroushqimit dhe energjisë.
Në numrin e përgjithshëm të kompanive me kapital të huaj dhe të përzier sipas vendit të origjinës, Italia thithi pjesën më të madhe të punësimit (49,6%) ndërkohë që qarkullimi i vlerave është (25,2%) për sipërmarrjet italiane.
Por, investimet nuk janë vetëm italiane. Shumë investime të huaja dhe europiane vitet e fundit kanë sjellë të ardhura në arkat e vendit duke lejuar rilindjen e ngadaltë të tij.
Le të mendojmë, për shembull, për investimet kineze. Në fakt, janë 90 kompani të reja kineze që mbërritën në Shqipëri në dy vitet e fundit, veçanërisht të joshur nga mundësitë për bashkëpunim në industrinë e energjisë, infrastrukturës dhe minierave. Aktualisht ka 150 ndërmarrje kineze aktive në vend.
Ku të investoni në Shqipëri: sektorët ekonomikë më fitimprurës
Industritë më të mëdha në Shqipëri janë përqendruar në këto fusha:
Sektori i ushqimit
Produktet e duhanit
Tekstile dhe veshje
Burimet e energjisë
Bujqësi
Turizëm
Import/Eksport
Investime në pasuri të paluajtshme
Menaxhimi i mbeturinave
Siç thekson Infomercati, faqja e internetit e Ministrisë së Jashtme italiane, ekonomia shqiptare ofron perspektiva të mira investimesh, veçanërisht në sektorin e energjisë. Deri në vitin 2020, Shqipëria synon të përmbushë 38% të konsumit të brendshëm me burime të rinovueshme. Ligji për “Promovimin e përdorimit të energjisë së rinovueshme” Nr. 7/2017 parashikon zbatimin e një plani stimulues për të investuar në krijimin e burimeve të reja të erës dhe energjisë diellore.
Investimi në bujqësi gjithashtu mund të jetë i dobishëm. Në fakt, ekzistojnë mundësi të mira integrimi për furnizuesit italianë të makinerive dhe bimëve që lidhen me sektorin e agroushqimit dhe në veçanti bimët e teknologjisë së lartë për përpunim.
Për kompanitë që duan të investojnë në Shqipëri, ka edhe mundësi të mira në sektorin e turizmit: ka një potencial të madh të këtij sektori sidomos përgjatë brigjeve, të cilat janë shumë të njohura me turistë nga e gjithë bota. Mbi të gjitha, hapja e një restoranti jashtë vendit, apo një bar, është ëndrra e shumë italianëve.
Mundësi të shkëlqyera gjenden në sektorin e prodhimit (këpucëve dhe tekstile), në kushte konkurruese të tregut shqiptar të punës, taksimit të favorshëm dhe elementeve tradicionale të avantazhit për operatorët tanë ekonomikë.
Për ata që kërkojnë investime të sigurta në Shqipëri, sektori i pasurive të patundshme është një tjetër sektor i rëndësishëm. Pritet që në një të ardhme të afërt vlera e tokës të rritet: nëse blini tokë sot, në pak vite mund ta shisni me një çmim shumë më të lartë.
Sa i përket kostove, shumë gjëra varet nga lloji i investimit që dëshironi të bëni. Shumë preferojnë të kërkojnë një partner për një aktivitet jashtë vendit, në mënyrë që të jenë në gjendje të investojnë një shumë më të konsiderueshme dhe të ndajnë shpenzimet dhe fitimet. Sidoqoftë, nëse doni të investoni në Shqipëri, një sasi e vogël kapitali është zakonisht e mjaftueshme, nga 30 mijë euro e sipër.
Hapni një kompani në Shqipëri
Siç thamë në fillim të këtij artikulli, ka shumë kompani italiane në Shqipëri. Hapja e një aktiviteti këtu, qoftë një bar, një dyqan apo një kompani, është e shpejtë dhe e lehtë.
Sipërmarrësit që dëshirojnë të investojnë në Shqipëri mund të zgjedhin midis tyre një kompani me përgjegjësi të kufizuar (SHPK); një kompani publike (SA), e cila megjithatë kërkon një kapital minimal prej të paktën 27 000 euro; kompani me kapital të përbashkët shoqëror (SHA).
Kompanitë me përgjegjësi të kufizuar (SHPK), të cilat mund të themelohen si kompani edhe nga një anëtar i vetëm, pra i njëjti person fizik ose juridik si aksioner dhe drejtori i tij, janë më tërheqëse dhe miqësore për investitorët e huaj. Procedura e themelimit kërkon hartimin dhe nënshkrimin e disa dokumenteve dhe mund të përfundojë brenda 10/15 ditëve, përfshirë hapjen e llogarisë bankare.
Dokumente të nevojshme për të hapur një aktivitet
Të gjitha kompanitë ose kushdo që ka një aktivitet në Shqipëri, duhet të regjistrohen në Qendrën Kombëtare të Regjistrimit (QKR). Qendra Kombëtare e Regjistrimit është organi publik përgjegjës për regjistrimin dhe mbajtjen e informacionit të regjistrimit për të gjitha bizneset dhe aktivitetet në vend.
Një kompani konsiderohet e regjistruar zyrtarisht që nga momenti i regjistrimit të suksesshëm.
Kërkesat për regjistrim janë:
Keni një minimum prej një anëtar dhe një administratori. Një kompani mund të ketë një partner i cili mund të jetë person fizik ose person juridik.
Vendosmëria në Shqipëri. Çdo kompani duhet të ketë një zyrë të regjistruar në vend, të cilit mund t’i dërgohet korrespondenca.
Por, sa kushton për të hapur një kompani në Shqipëri? Një aspekt i rëndësishëm, për sa i përket marrëdhënies me burokracinë dhe aspektin ekonomik, është ai i tatimit, i cili është mjaft përshtatshëm. Për një kompani, tatimi mbi fitimet është 15%, jashtëzakonisht i ulët në krahasim me atë italian, dhe madje arrin 7,5% nëse aktiviteti është më pak se 50 000 euro.
Në tregti, TVSH-ja është 20%, pak më e ulët se ajo italiane. Aktivitetet që faturojnë më pak se vlerën e 36 000 euro përjashtohen nga TVSH-ja.
Detektoni një aktivitet biznesi
Një mënyrë tjetër për të investuar në Shqipëri është të blini ose të merrni përsipër aktivitetet tregtare të filluara tashmë, mbase në njërën nga plazhet e bukura në bregdetin shqiptar.
Në internet ka shumë njoftime për aktivitete për shitje ose për shitje. Këtu janë disa nga ato më interesante. Nëse, nga ana tjetër, jeni të interesuar për të ashtuquajturin bar plazhi, kjo faqe publikon disa oferta aktivitetesh për shitje në Sarandë, një nga vendpushimet më të preferuara në bregdetin jugor.
A është e mundur të hapni një kompani në Shqipëri dhe të punoni në Itali? Po, por nuk rekomandohet. Me një numër të huaj të TVSH-së është e mundur të operoni në Itali, por nga ju kërkohet të paguani taksat në Itali dhe jashtë saj.
Blerja e një shtëpie në Shqipëri
Ndër sektorët më të sigurt për të investuar është pasuria e paluajtshme. Për shumë njerëz, blerja e një shtëpie jashtë vendit mbetet ende një nga format më fitimprurëse të investimeve.
Për të blerë një shtëpi – veçanërisht në det – janë pensionistë dhe sipërmarrës. Agjencitë kryesore të pasurive të patundshme kanë regjistruar një rritje të fortë në investimet e pasurive të patundshme në Shqipëri të bëra nga shtetas të huaj në pension.
Një kategori tjetër e blerësve është ajo që sheh si një investim të mundshëm blerjen e pronave në bregdet, për të përfituar nga rritja e çmimeve gjatë sezonit të verës. Për këtë arsye, turizmi i investimeve të pasurive të patundshme nuk përfshin vetëm destinacionet më të kërkuara siç janë Saranda ose Himara, por edhe qytete të tilla si Durrësi apo Dhërmiu.
Edhe Tirana, natyrisht. Qyteti, në rritje të vazhdueshme, me shumë turistë dhe një numër në rritje studentësh dhe punëtorësh, është vendi i përsosur në tokën e shqiptarëve për të blerë banesa, veçanërisht në qendër ose në lagjet kryesore.
Sa kushton për të blerë një shtëpi?
Çmimet për të blerë një shtëpi në Shqipëri janë shumë konkurruese, me rreth 30-40 mijë euro. Për të na dhënë një pamje më të detajuar mbi çmimet e shtëpive dhe apartamenteve në shitje është Forex Trading Italia, e cila analizon kostot e jetesës në Shqipëri, përfshirë ato për blerjen ose marrjen me qira të një shtëpie.
Kostoja mesatare e marrjes me qira të një shtëpie në Shqipëri është 277,04 euro (33 866 lekë), 434 euro më e ulët se ajo italiane. Përkundrazi, kostoja mesatare për të blerë një shtëpi është 879,95 euro (107 442 lekë) për metër katror, 1,712 euro për metër katror më e ulët se ajo italiane.
Në detaje: një metër katror në Tiranë varion nga 400 euro në periferi në 2 500-3 000 euro në qendër. Në Sarandë, Durrës dhe përgjatë bregdetit, çmimet variojnë nga 450 euro për metër katror në 650-750 euro në komplekset e banuara.
Sa për shtëpitë luksoze, vilat për shitje në pozicione të privilegjuara kanë një sërë çmimesh që variojnë nga 130 000 deri në 400 000 euro. Një pronë 1 200 metra katrore në Vlorë, për shembull, është rreth 250 000 euro.
Pastaj është kapitulli i taksave. Taksa për transferimin e pronësisë është në të vërtetë e barabartë me 3% të çmimit të blerjes së pasurisë. Një shpenzim tjetër i nevojshëm është pagesa që duhet t’i paguhet noterit në kohën e veprës. Për investimet e pasurive të paluajtshme në det ose në Tiranë, tarifat juridike arrijnë mesatarisht në jo më shumë se 2 000 euro.
Taksimi është i përshtatshëm edhe pasi të keni blerë një shtëpi. Në Shqipëri në fakt kostot e funksionimit të strukturës janë mjaft të arsyeshme: tarifat e taksave bashkiake ndryshojnë sipas qytetit, por përgjithësisht ato janë rreth 0,25 euro për metër katror në vit në zonat bregdetare.
Kostoja e ulët e jetesës, taksimi i favorshëm, stimujt e taksave dhe një vend në rilindje të fortë e bëjnë kështu Shqipërinë një nga vendet që kërkon të ndryshojë jetën dhe të rikrijojë veten. Një udhëtim në këtë tokë të bukur mund të bindte që ju të lini gjithçka dhe ta zgjidhni atë si një shtëpi të re”, përfundon Enza Petruzziello e faqes së njohur italiane kushtuar kryesisht mënyrës së jetesës voglioviverecosi.com.
