Nga Alfred Peza
Në ditën e përvjetorit të vrasjeve të 21 janarit, gjykatat shqiptare kanë shpallur fajtor, duke firmosur vendimin për dënimin e njërit prej liderëve kryesorë politikë në vend. Megjithëse vendimi kundër Kryetarit të PD Lulzim Basha, nën akuzën e shpifjes ndaj kreut të Grupit Parlamentar të PS Taulant Balla, nuk ka lidhje me vrasjen 8 vjetëve më parë të 4 qytetarëve të pafajshëm, ai përsëri ka një rëndësi të jashtëzakonshme për historinë e post komunzimit shqiptar.
Vrasjet ndodhën në 2011 në mes të bulevardit, në mes të Tiranës dhe në mes të ditës ndërkohë që po protestohej përpara godinës së qeverisë nga ku erdhën edhe të shtënat fatale, që dolën nga armët e punonjësve të Gardës së Republikës. Që nga ajo kohë, e deri më sot, drejtësia akoma nuk e ka thënë fjalën e saj. As ekzekutorët e vërtetë, as urdhëruesit e vrasjeve dhe as penguesit e drejtësisë për zbardhjen e këtij krimi shtetëror nuk janë hetuar. Nuk janë gjykuar. E mbi të gjitha, as nuk janë penduar. Familjarët e viktimave, thanë në këtë përvjetor, se kanë besim tashmë tek SPAK-u dhe BKH-ja.
Po pse ka rëndësi kaq të madhe atëherë, dënimi nga gjykata për shpifje dhe shpallja fajtor e Lulzim Bashës, më 21 janar 2019?
Së pari, shpallja fajtor dhe dënimi i Lulzim Bashës qoftë edhe me një masë simbolike (50 mijë lekë të reja), është akti i parë i pavarur i drejtësisë shqiptare, pas nisjes së reformimit të saj të thellë. Ky akt tregoi se reforma ka nisur që ta largojë politikën nga drejtësia. Ta largojë drejtësinë nga përdorimi dhe vetpërdorimi politik, si pjesë e një loje për tu imunizuar në kryerjen e pashqetësuar të akteve të tjera korruptive, që kanë çuar në instalizimin e kulturës së mosndëshkueshmërisë në Shqipëri. Në fund të fundit, në këtë rast, më shumë sesa masa e dënimit ndaj kryetarit të opozitës, ka rëndësi cilësia dhe simbolika që ajo bart.
Së dyti, shpallja fajtor e Lulzim Bashës dhe dënimi i tij nga gjykata e Tiranës, tregon se ende pa u reformuar plotësisht, sistemi i drejtësisë ka nisur që të funksionojë. Imagjinojeni pak pas disa muajsh e vitesh të tjera, kur e gjithë kjo “ngrehinë” e re të jetë futur në funksion të plotë, se çfarë vendimesh të tjera do të jepen kundër elitës politike të këtij vendi, që prej dekladash konsiderohet e paprekshme çfarëdo që të ketë thënë apo çfarëdo që të ketë bërë.
Së treti, funksionimi i sitemit të drejtësisë për të bërë drejtësi të vërtetë, do ti japi më në fund mundësi të gjitha pushteteve të tjera në këtë vend, që të bëjnë vetëm detyrën e tyre. Koha kur politika bënte edhe hetuesin, edhe gjyqtarin, edhe prokurorin, edhe shpifësin, edhe akuzuesin, edhe përbaltësin, edhe shiun, edhe erën, edhe veten, edhe Zotin pritet që të marë fund njëherë e përgjithmonë. Duke i dhënë mundësinë këtij vendi që të bëhet normal dhe kësaj shoqërie, të ketë shpresë. Të ketë shpresë se më në fund, gjyqtari do të jetë aq i drejtë sa ti fusi frikën fajtorëve të vërtetë dhe jo të pafajshmëve, më të dobtëve e të pambrojturve. Kjo do të thotë se sistemit i drejtësisë, është duke u çliruar më në fund, nga pengmarrja politike.
Së katërti, në të njëjtën ditë me përkujtimin e 8 vjetorit të vrasjeve të 21 janarit dhe dënimit të shefit të opozitës, Kryeministri ka deklaruar se janë bërë gati paditë kundër Presidentit të Republikës, për ato që ai i quajti një sërë shkeljesh nga mosdekretimi i propozimeve për ministrat e rinj. Padia/të kundër Ilir Metës do të shqyrtohen nga Gjykata Kushtetuese, pasi siç tha Rama, ai ka vepruar në kundërshtim me të gjithë traditën e deritanishme të asaj zyre dhe në kundërshtim me të gjithë paraardhësit e tjerë në krye të shtetit.
Në këtë mënyrë 21 janari i këtij viti, ka qenë jo thjeshtë dhe vetëm një piketë në përkujtim të viktimave të pafajshme të ekzekutuar në bulevard 8 vjet më pare. Por edhe një moment shprese, se edhe në Shqipëri, mund të shihet më në fund pakëz dritë në fund të tynelit të errët të drejtësisë. Kjo ditë shënoi edhe rifillimin e punës së Parlamentit për këtë sezon të ri politik. Por, më shumë sesa një vit politik, të gjithë po presion që 2019 të jetë një vit shprese për reformimin rrënjësor dhe nisjen nga puna, të SPAK dhe BKH. Institucione që pritet ta bëjnë shpejt politikën që të rrijë larg shpifjeve, fyerjeve, vrasjeve dhe krimeve të tjera të pushtetit a në emër të shtetit.
a.c